Farmakoterapia

Farmakologiczne możliwości postępowania w przypadku hepatopatii indukowanych farmakoterapią – komu, kiedy i dlaczego?

dr hab. n. med. Jarosław Woroń

Oddział Kliniczny Anestezjologii i Intensywnej Terapii oraz Gabinet Konsultacyjny Farmakologii Klinicznej, Szpital Uniwersytecki w Krakowie

Zakład Farmakologii Klinicznej, Katedra Farmakologii, Wydział Lekarski, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum w Krakowie

Uniwersytecki Ośrodek Monitorowania i Badania Niepożądanych Działań Leków w Krakowie

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Jarosław Woroń

Oddział Kliniczny Anestezjologii i Intensywnej Terapii,

Szpital Uniwersytecki w Krakowie

ul. Jakubowskiego 2, 30-688 Kraków

  • W pracy opisano możliwości farmakoterapii chorób wątroby z użyciem dostępnych leków
  • Podkreślono nowe możliwości stosowania w hepatoprotekcji L-asparaginianu L-ornityny
  • Omówiono mechanizmy działania leków hepatoprotekcyjnych

Zuwagi na rosnące populacje pacjentów przyjmujących polifarmakoterapię coraz częściej spotykamy się w praktyce z osobami, u których pojawiają się bezobjawowa lub objawowa hepatopatia polekowa. W polifarmakoterapii może dochodzić do zjawiska sumowania niepożądanych działań leków, co w połączeniu ze spektrum wielochorobowości może stanowić wskazanie do stosowania hepatoprotekcji. W praktyce wybór leku hepatoprotekcyjnego musi być kontekstowy, co oznacza, że jego mechanizm działania musi być kompatybilny z potencjalnym mechanizmem uszkodzenia wątroby1-3.

L-asparaginian L-ornityny (LOLA)

L-asparaginian L-ornityny (LOLA – L-ornithine L-aspartate) jest solą dwóch aminokwasów endogennych: ornityny i kwasu asparaginowego. Zarówno L-ornityna, jak i L-asparaginian wchodzą w skład cyklu mocznikowego (cykl Krebsa) w wątrobie i są niezbędne w procesie syntezy mocznika i usuwania amoniaku z organizmu. L-asparaginian uczestniczy także w wiązaniu amoniaku z kwasem glutaminowym do glutaminy w mięśniach szkieletowych. LOLA indukuje oba procesy wiążące amoniak w organizmie i przeciwdziała hiperamonemii w stanach niewydolności wątroby i nasilonego katabolizmu tkankowego, np. u pacjentów z marskością wątroby. Mechanizmy te powodują, że aktualnie LOLA może być stosowany w różnych stanach klinicznych, w których dochodzi do uszkodzenia wątroby, czego konsekwencją jest upośledzenie aktywności metabolicznej wątroby. Nie bez znaczenia jest fakt, że w praktyce coraz częściej spotykamy się z sytuacjami, w których następuje zwiększona produkcja amoniaku, co w szczególny sposób może stanowić wskazanie do zastosowania LOLA4-6. Preparat działa także regenerująco na uszkodzone komórki wątrobowe. W tabeli 1 zebrano sytuacje kliniczne, w których może dochodzić do hiperamonemii4-7

Istotną w praktyce zaletą LOLA jest brak występowania niekorzystnych interakcji z innymi jednocześnie stosowanymi lekami. Istotne jest, aby właściwie dawkować LOLA – w postaci doustnej lek występuje w formie saszetek zawierających w swoim składzie 3000 mg LOLA; w praktyce zalecane jest dawkowanie 1-2 saszetek 1-3 razy na dobę. Ponieważ dawkowanie jest istotne dla mechanizmu działania leku, nie należy stosować w celu hepatoprotekcji suplementów diety zawierających w swoim składzie LOLA – efekt terapeutyczny jest dawkozależny i w uzasadnionych przypadkach powinien być realizowany za pomocą produktów leczniczych4,5,7,8.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

L-asparaginian L-ornityny (LOLA)

L-asparaginian L-ornityny (LOLA – L-ornithine L-aspartate) jest solą dwóch aminokwasów endogennych: ornityny i kwasu asparaginowego. Zarówno L-ornityna, jak i L-asparaginian wchodzą w skład cyklu [...]

Kwas tiazolidynokarboksylowy (TCA)

Lek ulega metabolizmowi wątrobowemu do cysteiny, która z uwagi na obecność w jej strukturze grupy tiolowej uczestniczy w procesach detoksykacji etanolu oraz leków. Kwas [...]

Kwas ursodeoksycholowy

Działanie UDCA polega na zastępowaniu lipofilnych kwasów żółciowych przez hydrofilny kwas ursodeoksycholowy. Chroni on cholangiocyty i hepatocyty przed szkodliwym wpływem kwasów żółciowych, [...]

Niezbędne fosfolipidy w terapii chorób wątroby

Fosfolipidy niezbędne (EPL – essential phospholipids) tworzą podwójną warstwę błony komórkowej i błon subkomórkowych oraz kontrolują ich płynność i aktywność biologiczną. Skuteczność EPL [...]

Roślinne produkty lecznicze zawierające jako składnik czynny ostropest plamisty (Silybum marianum)

W lecznictwie najczęściej określa się je zbiorczą nazwą sylimaryna. Jest to kompleks co najmniej siedmiu flawonolignanów, w tym m.in. sylibiny, izosylibiny, sylikrystyny i sylidianiny [...]

Dlaczego nie należy stosować suplementów diety w hepatoprotekcji?

Warto pamiętać, że suplementy diety, szeroko reklamowane w mediach, oferują efekt hepatoprotekcyjny, którego nigdy nie udowodniono w badaniach, a zatem nie ma jakichkolwiek racjonalnych [...]

Do góry