Termin „zespół sarkoidoza–chłoniak” (SLS – sarcoidosis-lymphoma syndrome) został wprowadzony przez Brin­-
c­kera w 1986 roku¹. Wynikało to z coraz częstszego raportowania współwystępowania sarkoidozy oraz złośliwych scho­rzeń limfoproliferacyjnych. Według badań autora częstość występowania chorób nowotworowych, zwłaszcza chłoniaków, była kilku-, a nawet kilkunastokrotnie (od 5,5 do 11 razy) wyższa u osób z wcześniej rozpoznaną sarkoidozą niż w ogólnej populacji^1,2. W pracy z 1971 roku u kilkunastu procent pacjentów z chłoniakiem Hodgkina w materiale pooperacyjnym stwierdzano obecność ziarniniaków niedających się sklasy­fikować jako chłoniak, a bardziej jako sarkoidoza³, w pracy z roku 2025 mówi się nawet o 29% przypadków⁴.

Znane jest rodzinne występowanie sarkoidozy⁵, istnieją rodzinnie występujące chłoniaki^6,7, w związku z tym wydaje się logiczne rodzinne występowanie zespołu sarkoidoza–chłoniak.

W ciągu ostatnich 6 miesięcy pracy zawodowej zetknęliśmy się z trzema następującymi przypadkami:

• brat i siostra
  • 23-letnia kobieta, rozpoznany chłoniak ziarniczy Hodg­kina 9 miesięcy wcześniej, w trakcie leczenia
  • jej 25-letni brat – 2 lata temu rozpoznana sarkoidoza, w trakcie leczenia
  • dodatkowy element łączący z zakresu dysfunkcji immunologicznej – oboje mają objawy kataru siennego w okre­sie wiosennym
• matka i syn
  • 62-letnia kobieta z rozpoznanym 4 lata wcześniej szpiczakiem, w trakcie drugiej linii leczenia
  • jej 41-letni syn – rozpoznana 2 lata temu sarkoidoza płucna, w trakcie leczenia
• ojciec i córka
  • 51-letni mężczyzna, 13 lat temu leczony z powodu chłoniaka rozlanego z dużych komórek B; pół roku temu wystąpiły objawy kliniczne sugerujące ponowny proces limfoproliferacyjny. Wynik badania z biopsji węzła chłonnego śródpiersia (materiał pobrany podczas ultrasonografii wewnątrzoskrzelowej [EBUS – endobronchial ultrasonography]): sarkoidoza; aktualnie w trakcie weryfikacji poprzez procedurę torakochirurgiczną
  • jego 22-letnia córka – rozpoznany w wieku 20 lat chłoniak ziarniczy Hodgkina z zajęciem tkanki płucnej, początkowo do różnicowania z promienicą; aktualnie po leczeniu.

Komentarz

W przypadku SLS już historycznie łączono te dwa procesy chorobowe⁸ i cały czas ten problem przewija się w klinice i badaniach^1-4,9. Zwracano również uwagę na częstsze występowanie innych nowotworów złośliwych u pacjentów z sarkoidozą, a także na rozwój sarkoidozy po leczeniu chłoniaków i innych nowotworów złośliwych⁹.