Temat numeru
Zapalenie migdałków podniebiennych czy przeziębienie – diagnostyka różnicowa
lek. Katarzyna Rosłonkiewicz-Wiechowska
- Ból gardła to kluczowy objaw infekcji o podłożu wirusowym i bakteryjnym, ale najczęstszym czynnikiem bakteryjnym jest Streptococcus pyogenes
- Do oceny ryzyka zakażenia paciorkowcowego stosuje się skale diagnostyczne (np. skalę Centora/McIsaaca i FeverPAIN), gdyż samo badanie przedmiotowe i wywiad lekarski nie pozwalają na skuteczne różnicowanie etiologii infekcji
- Metody terapii zależą od etiologii infekcji, przy czym zaleca się ostrożność w zlecaniu antybiotyków ze względu na antybiotykooporność
Ostre zakażenia górnych dróg oddechowych należą do najczęściej występujących infekcji w codziennej praktyce lekarza rodzinnego. W około 80% przypadków mają one etiologię wirusową. Jest to również grupa chorób, w których najczęściej dochodzi do nieuzasadnionego stosowania antybiotyków. Aż u 50-75% pacjentów z ostrym zakażeniem górnych dróg oddechowych włącza się antybiotykoterapię, co stanowi istotny problem z perspektywy zdrowia publicznego1,2.
Najwyższy wskaźnik zachorowań na infekcje górnych dróg oddechowych przypada na okres jesienno-zimowy oraz wczesnowiosenny. U dzieci zakażenia te mają podłoże wirusowe w około 80-85% przypadków, natomiast u dorosłych odsetek ten rośnie do 90-95%.
Zakażenia zarówno wirusowe, jak i bakteryjne mogą dawać podobne objawy kliniczne. Do najczęściej zgłaszanych przez pacjentów symptomów należy ból gardła.
Zakażenie o etiologii wirusowej
Do typowych czynników etiologicznych choroby przeziębieniowej należą2,3:
- rynowirusy – około 40% przypadków
- koronawirusy – około 10%
- adenowirusy
- wirus Epsteina-Barr (EBV – Epstein-Barr virus)
- wirus Coxsackie
- wirus grypy – 10-15%
- wirus paragrypy – 10-15%
- wirus syncytialny (RSV – respiratory syncytial virus) – 10-15%.
Rezerwuarem infekcji są przede wszystkim osoby chore. Jest ona przenoszona głównie drogą kropelkową, choć istnieje również możliwość zakażenia przez bezpośredni kontakt z wydzieliną z dróg oddechowych oraz drogą fekalno-oralną3,4.
Dominującymi objawami przeziębienia o etiologii wirusowej są katar, ból gardła oraz umiarkowana gorączka – zwykle do 39°C. Początek infekcji zazwyczaj jest łagodny.
W późniejszym etapie choroby pojawiają się dodatkowe objawy, takie jak ból głowy, ogólne uczucie rozbicia oraz bóle mięśniowe. Często towarzyszy im suchy kaszel. W przebiegu nieżytu nosa początkowo występuje wodnista wydzielina, która może zmieniać swój charakter na gęstszą, a czasami ropną, co jednak nie musi wskazywać na nadkażenie bakteryjne2,4. W zależności od czynnika etiologicznego do podstawowych objawów kataralnych mogą dołączyć również takie objawy, jak zapalenie spojówek, biegunka bądź wymioty.
