Kardiologia

Nadciśnienie oporne na leczenie w aspekcie jego wtórnych przyczyn oraz metod leczenia

dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz

Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Adres do korespondencji:

dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz

Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej,

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

ul. Przybyszewskiego 49, 60-355 Poznań

  • Jak definiuje się nadciśnienie oporne
  • Czynniki ryzyka rozwoju ciśnienia opornego i pseudoopornego
  • Postępowanie niefarmakologiczne, farmakologiczne i zabiegowe

Utrzymujące się wysokie ciśnienie tętnicze (BP – blood pressure) w tętnicach systemowych jest cechą charakterystyczną nadciśnienia tętniczego, które jest najważniejszym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka zachorowalności i śmiertelności z przyczyn ogólnych oraz sercowo-naczyniowych na całym świecie1. Większość pacjentów z nadciśnieniem tętniczym ma nadciśnienie samoistne, zwane inaczej pierwotnym, którego dokładna przyczyna pozostaje nieznana, podczas gdy około 10% osób ma nadciśnienie wtórne, z możliwą do zidentyfikowania przyczyną. Patofizjologia nadciśnienia obejmuje złożone interakcje między czynnikami środowiskowymi i behawioralnymi, genami, układem hormonalnym oraz wieloma układami narządów (nerkowym, sercowo-naczyniowym i ośrodkowym układem nerwowym). W patogenezę nadciśnienia tętniczego zaangażowane są również mechanizmy naczyniowe oraz immunologiczne2. Dysregulacja tych procesów skutkuje nadciśnieniem tętniczym, które jeśli nie jest kontrolowane, prowadzi do uszkodzenia narządów zależnego od nadciśnienia oraz niekorzystnych zdarzeń związanych z chorobami sercowo-naczyniowymi.

Kliniczne konsekwencje podwyższonego ciśnienia tętniczego oraz nadciśnienia tętniczego

Długotrwałe nadciśnienie tętnicze powoduje uszkodzenie narządów i ostatecznie prowadzi do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, naczyniowo-mózgowych oraz klinicznej choroby nerek, które są najczęstszymi przyczynami występowania chorób przewlekłych na świecie3. Do narządów, na które niekorzystnie wpływa podwyższone ciśnienie tętnicze i nadciś­nienie, należą serce, mózg, nerki, oczy i naczynia krwionośne, które ulegają zmianom strukturalnym oraz funkcjonalnym. Powikłania narządowe mogą mieć różne profile u mężczyzn i kobiet. Na przykład przerost lewej komory i poszerzenie lewego przedsionka są częstsze u kobiet. Występowanie powikłań narządowych zwykle wskazuje na długotrwałe utrzy­mywanie się podwyższonego ciśnienia i/lub nadciśnienia tętniczego, przez co dostarcza dodatkowych informacji prognostycznych na temat ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych4. Jeśli powikłania narządowe nie są leczone, mogą przejść od postaci bezobjawowej do objawowej, prowadząc ostatecznie do jawnych zdarzeń związanych z chorobami sercowo-naczyniowymi, nierzadko zakończonych zgonem lub kalectwem pacjenta5.

Najważniejsze zmiany w nowych wytycznych

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Definicja nadciśnienia opornego na leczenie

Nadciśnienie oporne definiuje się jako ciśnienie tętnicze utrzymujące się powyżej wartości docelowej pomimo stosowania ≥3 leków hipotensyjnych różnych klas w maksymalnych tolerowanych [...]

Interwencje farmakologiczne

Leczenie obniżające BP w nadciśnieniu opornym za pomocą łączonych preparatów jednotabletkowych jest zalecane w celu zmniejszenia obciążeń związanych z liczbą przyjmowanych tabletek, a tym samym [...]

Zabiegowe metody obniżające ciśnienie tętnicze

Kilka metod zabiegowych zostało przebadanych pod kątem leczenia nadciśnienia opornego. Spośród nich najwięcej danych jest dostępnych dla przezcewnikowej denerwacji tętnic nerkowych. [...]

Leczenie określonych przyczyn nadciśnienia wtórnego

Z definicji nadciśnienie wtórne powinno być w większości przypadków wyleczone, gdy jego przyczyna zostanie jednoznacznie zidentyfikowana i usunięta. W praktyce klinicznej nie zawsze jednak tak [...]

Hiperaldosteronizm pierwotny

Hiperaldosteronizm pierwotny (zespół Conna) jest najczęstszą postacią nadciśnienia wtórnego. Postępowanie w przypadku hiperaldosteronizmu pierwotnego zależy od jego podtypu, w szczególności od tego, czy [...]

Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe

Pacjenci z nadciśnieniem naczyniowo-nerkowym w pierwszej kolejności powinni otrzymać odpowiednie, zgodne z wytycznymi, leczenie farmakologiczne w celu obniżenia ciśnienia tętniczego. Przezskórna wewnątrznaczyniowa angioplastyka tętnic nerkowych [...]

Guz chromochłonny oraz przyzwojak

Guzy chromochłonne to rzadkie guzy nadnerczy, które wydzielają katecholaminy i występują u <0,2% pacjentów z nadciśnieniem. Niewielki odsetek (<10%) guzów wydzielających katecholaminy występuje poza [...]

Obturacyjny bezdech senny

Postępowanie w tym powszechnym schorzeniu powinno się opierać na wynikach badania polisomnograficznego, które dostarcza wartość wskaźnika bezdechów i spłyceń oddychania na godzinę (AHI [...]

Nadciśnienie indukowane lekami

Leki dostępne bez recepty, leki na receptę i nadużywanie leków (substancje rekreacyjne i niewłaściwe stosowanie farmaceutyków) mogą powodować nadciśnienie tętnicze. Wśród leków, które [...]

Inne formy nadciśnienia wtórnego

Inne formy nadciśnienia wtórnego, takie jak genetyczne przyczyny nadciśnienia (zespół Liddle’a, hiperaldosteronizm wrażliwy na leczenie glikokortykosteroidami), nadmierne spożycie lukrecji, zespół Cushinga, [...]

Podsumowanie

Biorąc pod uwagę przemiany demograficzne oraz starzenie się społeczeństw na całym świecie, liczba osób z podwyższonym ciśnieniem oraz nadciśnieniem tętniczym rośnie globalnie [...]
Do góry