Kaszel jest jednym z najczęstszych objawów zgłaszanych lekarzowi. Przewlekły – obniża jakość życia. Najczęstszymi przyczynami kaszlu przewlekłego są: zespół spływającej kropli, astma i choroba refluksowa przełyku. W diagnostyce, poza drobiazgowymi badaniami podmiotowym i przedmiotowym, ważne są także wyniki badań obrazowych (u obciążonych pacjentów – tomografii komputerowej) oraz podstawowe testy czynnościowe układu oddechowego (spirometria jest możliwa do wykonania w każdym gabinecie lekarskim). Świadomość płucnych i pozapłucnych przyczyn kaszlu, ich korelacja ze stanem klinicznym pacjenta oraz wynikami badań dodatkowych są kluczem do sukcesu diagnostycznego.

Fizjologia

Kaszel jest podstawowym odruchem obronnym układu oddechowego. Umożliwia pozbycie się z drzewa oskrzelowego między innymi ciał obcych bądź nadmiernie produkowanej wydzieliny. Pozwala na szybką wymianę powietrza w całym drzewie oskrzelowym, ewakuując zeń drobne cząstki, takie jak substancje drażniące lub alergeny. Odruch kaszlowy składa się z fazy głębokiego wdechu, próby nasilonego wydechu przy zamkniętej głośni, a następnie raptownego otwarcia głośni z wyrzutem powietrza i towarzyszącym mu charakterystycznym dźwiękiem¹.

Kaszel ostry albo sporadyczny to odruchy jak najbardziej fizjologiczne. Jeśli jednak kaszel przedłuża się (o kaszlu przewlekłym mówimy, gdy trwa przez co najmniej 8 tygodni²), jest objawem patologicznym i wymaga dalszej pogłębionej diagnostyki.

Według metaanalizy z 2015 roku³ częstość występowania przewlekłego kaszlu wynosi pomiędzy 2-5% w Afryce i Azji a 11-13% w Europie i Ameryce Północnej. Jest zatem jednym z częściej występujących objawów, z którym z pewnością spotka się każdy lekarz niezależnie od specjalizacji. Kaszel występuje częściej w Europie i Ameryce niż na pozostałych kontynentach, choć nie jest to związane z różnicami etnicznymi^3,4, ale raczej z powszechną urbanizacją i większym ryzykiem ekspozycji na czynniki drażniące w tych rejonach. Ponadto czynnikami ryzyka przewlekłego kaszlu są: starszy wiek, płeć żeńska, status socjoekonomiczny, otyłość i narażenie zawodowe⁴. Palenie papierosów zwiększa ryzyko pojawienia się kaszlu aż trzykrotnie¹.

Przewlekły kaszel ma wpływ na jakość życia chorych – aż 96% z nich stwierdza, że dolegliwość zmniejsza jakość ich życia, prowadzi do izolacji społecznej, problemów w nawiązywaniu relacji, a nawet depresji3. Ważne są zatem szybka diagnostyka przycz...