Zaburzenia rytmu serca stanowią jedno z najpoważniejszych wyzwań w codziennej praktyce klinicznej. Dość często przebiegają skąpoobjawowo, czasem jednak prowadzą do niestabilności hemodynamicznej, co czyni je sytuacjami alarmowymi wymagającymi natychmiastowej interwencji. Niezależnie od tego, czy przyczyną destabilizacji układu krążenia jest tachy-, czy też bradyarytmia, wspólnym mianownikiem pozostaje pogorszenie perfuzji narządowej z groźnymi następstwami klinicznymi.

W warunkach izby przyjęć, oddziałów internistycznych oraz szpitalnych oddziałów ratunkowych to właśnie lekarz internista jest często pierwszym ogniwem procesu diagnostyczno-terapeutycznego i samodzielnie musi zidentyfikować typ arytmii, ocenić jej wpływ na stabilność hemodynamiczną i niezwłocznie wdrożyć leczenie zgodne z aktualnymi wytycznymi europejskimi i międzynarodowymi. Podejmowanie tych działań wymaga nie tylko znajomości zasad postępowania w rytmach zagrażających życiu, lecz także umiejętności szybkiej interpretacji zapisu EKG, oceny stanu klinicznego pacjenta oraz zrozumienia patofizjologicznych implikacji konkretnego zaburzenia rytmu.

Niniejsze opracowanie ma na celu dostarczenie praktycznego, a zarazem akademicko ugruntowanego przewodnika po terapii arytmii prowadzących do niestabilności hemodynamicznej z uwzględnieniem aktualnych rekomendacji European Society of Cardiology (ESC) i zasad zaawansowanego postępowania resuscytacyjnego (ALS – advanced life support). Szczególny nacisk położono zarówno na identyfikację sytuacji klinicznych wymagających natychmiastowej kardiowersji, elektrostymulacji lub wdrożenia farmakoterapii podtrzymującej, jak i na rolę postępowania przyczynowego oraz szeroko rozumianego leczenia przewlekłego.

Artykuł ten, napisany z perspektywy klinicysty, ma za zadanie nie tylko przypomnieć podstawowe algorytmy działania, lecz przede wszystkim umożliwić lekarzowi podejmowanie świadomych decyzji terapeutycznych w sytuacjach nagłych, w których czas i precyzja działania decydują o rokowaniu pacjenta.

Definicja i objawy niestabilności hemodynamicznej u pacjentów z zaburzeniami rytmu serca