Urologia
Nietrzymanie moczu u kobiet – postępowanie w fizjoterapii perineologicznej
dr n. o zdr. Magdalena Ptak1
mgr Alicja Masojć1
dr n. med. Krzysztof Kowalik2
mgr Piotr Wawrzyniak1
- Charakterystyka poszczególnych rodzajów nietrzymania moczu
- Fizjoterapia – postępowanie pierwszego rzutu
- Farmakoterapia i metody zabiegowe stosowane w przypadku nieskuteczności fizjoterapii
Nietrzymanie moczu (NM) jest problemem powszechnie występującym u kobiet. Na różnych etapach życia może się pojawić u ponad 60% z nich. Jest wysoce prawdopodobne, że liczba ta jest niedoszacowana z uwagi na intymny charakter dolegliwości lub bagatelizowanie przez same pacjentki drobnych wycieków moczu, ponadto brakuje danych o poziomie nasilenia tego zaburzenia wśród kobiet intensywnie ćwiczących.
Według definicji światowych towarzystw zajmujących się dysfunkcjami dna miednicy, np. International Continence Society (ICS) oraz International Urogynecological Association (IUGA), nietrzymanie moczu to stan, w którym pojawia się jego mimowolny wyciek. Wydatki poniesione przez opiekę medyczną z powodu NM są ogromne. Jak podaje działające od 2007 roku stowarzyszenie UroConti, oszacowano, że w związku ze starzeniem się społeczeństwa koszty konsultacji lekarskich i środków absorpcyjnych, absencji w pracy związanej z nietrzymaniem moczu, domów opieki oraz wpływu na środowisko mogą wynieść nawet 320 mld euro w 2030 roku w Europie1. W Polsce Narodowy Fundusz Zdrowia nie refunduje fizjoterapii dna miednicy jako podstawowego leczenia pierwszego rzutu.
Rodzaje nietrzymania moczu
Wspomniane wyżej towarzystwa definiują różne typy nietrzymania moczu, opisane poniżej.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu
Do najczęściej występującego zalicza się wysiłkowe nietrzymanie moczu (WNM) (stress urinary incontinence), które jest szacowane na poziomie 20% i wynika z nieprawidłowego działania struktur podtrzymujących cewkę moczową, działania zwieracza zewnętrznego cewki moczowej i/lub uszkodzenia układu nerwowego zawiadującego tym obszarem. Do czynników ryzyka można zaliczyć:
- wiek, z którym są związane naturalne procesy starzenia się tkanki łącznej i utrata masy mięśniowej
- porody naturalne oraz zabiegi operacyjne w miednicy mniejszej u kobiet będących w wieku rozrodczym
- choroby przewlekłe, otyłość lub cukrzycę
- choroby płuc przebiegające z kaszlem
- choroby neurologiczne (stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona)
- częste zaparcia
- radioterapię
- uprawianie aktywności fizycznej, która osłabia mięśnie dna miednicy.
Charakterystyczne dla tego typu NM jest działanie zwiększonego ciśnienia w jamie brzusznej (intra abdominal pressure), które występuje przy kaszlnięciu, kichnięciu (I stopień WNM), przy takich aktywnościach fizycznych jak bieganie, skakanie, dźwig...
