Zgodnie z teorią programowania metabolicznego (znaną także jako teoria programowania żywieniowego) czynniki środowiskowe i żywieniowe, które oddziałują w kluczowych momentach rozwoju prenatalnego i postnatalnego, mają znaczący wpływ na zdrowie w późniejszych etapach życia. Do tych ważnych, krytycznych okresów zalicza się poza ciążą pierwsze kilka lat życia dziecka (popularnie nazywane 1000 pierwszych dni życia).

Karmienie piersią zapewnia dziecku optymalny rozwój i ochronę immunologiczną, a matce przynosi korzyści zdrowotne, w tym m.in. zmniejszenie ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 i raka piersi. Mimo szeroko dostępnych wytycznych środowiska medycznego nadal istnieje wiele mitów dotyczących diety matki karmiącej. W artykule dokonano przeglądu aktualnej wiedzy na ten temat i wskazano, jakie zalecenia są uzasadnione naukowo.

Karmienie piersią jako złoty standard

Najlepszym sposobem żywienia dziecka w pierwszych miesiącach życia jest mleko matki¹. Idealnym celem jest zapewnienie mu wyłącznego karmienia piersią przez pierwsze 6 miesięcy. Mleko kobiece w pełni zaspokaja potrzeby niemowlęcia pod względem wszystkich niezbędnych składników odżywczych, z wyjątkiem witamin D i K, które wymagają suplementacji. Mleko matki ma również właściwości ochronne i immunomodulujące, a jego wpływ na programowanie procesów metabolicznych został udowodniony zarówno w okresie wczesnego dzieciństwa, jak i w życiu dorosłym². W zależności od udziału w codziennym żywieniu karmienie piersią można podzielić m.in. na: wyłączne, przeważające, uzupełniające lub częściowe. Rodzaje karmienia piersią i ich definicje zostały przedstawione w tabeli 1³. Według Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiŻDz) złotym standardem jest wyłączne karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka¹. Szczegółowe zalecenia innych towarzystw naukowych oraz organizacji zdrowotnych dotyczące karmienia piersią dzieci zdrowych zostały przedstawione w tabeli 2^1,3-5.  

Korzyści wynikające z karmienia piersią

Karmienie piersią charakteryzuje się wyjątkowymi zaletami zdrowotnymi zarówno dla matki, jak i dziecka. Jednak niektóre matki nadal wybierają mleko modyfikowane jako akceptowalną alternatywę. W związku z tym konieczne jest ciągłe szerzenie wiedzy na temat korzyści płynących z karmienia naturalnego^6,7.