Temat numeru
Praktyczne aspekty immunoterapii alergenowej u dorosłych
dr hab. n. med. Marcin Kurowski, prof. UM
- Omówienie kluczowych praktycznych aspektów związanych z rozpoczęciem i prowadzeniem swoistej immunoterapii alergenowej (AIT) u dorosłych
- Ograniczenia AIT oraz przeciwwskazania do jej włączenia
- Główne problemy kliniczne związane ze współistnieniem alergii IgE-zależnej z chorobami z autoagresji
Swoista immunoterapia alergenowa (AIT – allergen immunotherapy) pozostaje jedyną metodą przyczynowego leczenia chorób alergicznych. Jej ponadstuletnia obecność w lekarskiej praktyce sprawia, że znane są jej wady, zalety, a ponadto zostały wypracowane i określone wskazania i przeciwwskazania do jej rozpoczęcia. Zalecenia, wytyczne i standardy postępowania publikowane przez gremia naukowe odnoszą się do sytuacji klinicznych, z którymi praktykujący alergolog spotyka się w codziennej pracy. Immunoterapia alergenowa u dorosłych wiąże się z innymi wyzwaniami diagnostycznymi i terapeutycznymi niż AIT prowadzona u pacjentów pediatrycznych, wynikającymi przede wszystkim z innego spektrum współchorobowości, a tym samym z istnieniem potencjalnych przeciwwskazań do AIT w tej populacji. Podstawowe praktyczne aspekty AIT w odniesieniu do osób dorosłych zostaną przedstawione i omówione w niniejszej publikacji. Obejmują one:
- rozpoznanie choroby alergicznej i potwierdzenie sensytyzacji IgE-zależnej
- identyfikację alergenu bądź alergenów, które są istotne klinicznie w kontekście występowania objawów u pacjenta
- kwalifikację do AIT po analizie profilu sensytyzacji oraz uwzględnieniu ewentualnych przeciwwskazań w kontekście bezpieczeństwa terapii dla pacjenta
- wybór drogi podania alergenu podczas AIT (podskórna lub podjęzykowa)
- monitorowanie efektów AIT oraz analizę ewentualnych przyczyn jej niepełnej skuteczności.
Swoista immunoterapia alergenowa – informacje podstawowe i mechanizm działania
Początki AIT sięgają roku 1911, kiedy to Leonard Noon udokumentował skuteczność iniekcji ekstraktu pyłku traw w zakresie prewencji objawów zapalenia spojówek1. Lata 20. i 30. XX wieku to dalszy rozwój AIT oraz opracowanie i modyfikacja protokołów podawania wzrastających dawek alergenu (John Freeman, 1930)2, natomiast w 1954 roku Frankland i Augustin3 opublikowali wyniki pierwszego kontrolowanego badania klinicznego oceniającego skuteczność AIT w odniesieniu do objawów sezonowego alergicznego nieżytu nosa i astmy sezonowej. Czasy współczesne to przede wszystkim rozwój AIT podjęzykowej oraz potwierdzenie skutecznego profilaktycznego działania AIT w odniesieniu do rozwoju objawów astmy2,4-6.
