Prawo dla lekarza
Prawo obwinionego do obrońcy w postępowaniu przed sądem ratowników medycznych
dr n. med., mgr prawa Dariusz Zawadzki1
dr n. med. Agnieszka Ciastkowska2
dr n. pr. Konrad Dyda, radca prawny3
- Zakres odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych wynikający z ustawy o zawodzie ratownika medycznego
- Prawo do obrony wynikające z Kodeksu postępowania karnego, Konstytucji RP i międzynarodowych norm praw człowieka
- Osoby, które mogą pełnić funkcję obrońcy przed sądem ratowników medycznych
Postępowanie przed sądem ratowników medycznych, zwłaszcza w kontekście obrony obwinionych, jest zagadnieniem ważnym oraz wielopłaszczyznowym. Ratownicy medyczni jako pracownicy medyczni odgrywają istotną rolę w ratowaniu zdrowia i życia pacjentów, szczególnie tych, którzy znajdują się w stanie bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia. Prowadzenie medycznych czynności ratunkowych często odbywa się w trudnych warunkach, które mogą spowalniać, a nawet uniemożliwiać właściwe udzielenie pomocy, tym samym narażając ratowników medycznych na odpowiedzialność zawodową. W związku z dużym ryzykiem zawodowym praca ratownika medycznego wiąże się z sytuacjami, które mogą doprowadzić do postawienia go przed sądem dla ratowników medycznych w związku z postawionymi zarzutami o popełnienie wykroczenia bądź przestępstwa.
Obrońca obwinionego ratownika medycznego pełni kluczową funkcję w postępowaniu sądowym, ponieważ zapewnia mu pomoc prawną i chroni go w trakcie całego procesu. Z uwagi na specyfikę pracy ratownika medycznego obrońca nie tylko musi znać przepisy prawa karnego, cywilnego lub administracyjnego, lecz także powinien mieć wiedzę w zakresie ochrony zdrowia, a głównie systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne (PRM). Do podstawowego zadania obrońcy należy rzetelna obrona obwinionego, która polega na poszukiwaniu i wskazywaniu możliwych błędów oraz nieścisłości w materiale dowodowym, a ponadto na przedstawianiu argumentów, które mogą przemawiać na korzyść obwinionego. W związku z tym obrońca pełni funkcję nie tylko w kontekście prawnym, lecz także społecznym, po to by system wymiaru sprawiedliwości uwzględniał specyfikę pracy ratowników medycznych oraz warunki, w jakich wykonują swoje czynności.
Odpowiedzialność zawodowa ratowników medycznych
Zgodnie z art. 151 ust. 1 Ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych (UoZRMoSRM)1 ratownicy medyczni podlegają odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki zawodowej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu ratownika medycznego, a więc za „przewinienie zawodowe”. Odpowiedzialność ta dotyczy również osób wykonujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zawód ratownika medycznego tymczasowo i okazjonalnie (art. 151 ust. 2 UoZRMoSRM). W art. 33 ust. 1 i ust. 2 UoZRMoSRM ustawodawca jasno wskazał katalog 12 rodzajów czynności składających się na wykonywanie zawodu ratownika medycznego. Należą do nich m.in.:
