Neurologia

Profilaktyka udaru mózgu u pacjentów z migotaniem przedsionków: aktualne podejście do antykoagulacji

prof. dr hab. n. med. Anetta Lasek-Bal

Katedra i Klinika Neurologii, Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Anetta Lasek-Bal

Katedra i Klinika Neurologii,

Wydział Nauk o Zdrowiu,

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

ul. Ziołowa 45-47, 40-635 Katowice

e-mail: abal@sum.edu.pl, tel. 32 359 83 06

  • Skuteczność i wybór doustnych antykoagulantów (OAT) w prewencji udaru u pacjentów z migotaniem przedsionków
  • Optymalny moment rozpoczęcia antykoagulacji po ostrym udarze niedokrwiennym lub przejściowym ataku niedokrwiennym
  • Postępowanie u pacjentów z udarem mózgu mimo stosowania OAT oraz z krwawieniem wewnątrzczaszkowym

Migotanie przedsionków (AF – atrial fibrillation) jest jedną z najczęstszych arytmii, a niedokrwienny udar mózgu stanowi jej najpoważniejsze powikłanie i często pierwszą manifestację kliniczną. Nawet 20-30% spośród wszystkich udarów niedokrwiennych ma związek z AF. Zazwyczaj charakteryzują się one większym deficytem neurologicznym w porównaniu z udarami o innej etiologii1.

Doustne antykoagulanty redukują ryzyko udaru niedokrwiennego, przejściowego ataku niedokrwiennego (TIA – transient ischemic attack) i zatorowości systemowej u pacjentów z AF. Są zalecane w długotrwałej oraz ciągłej terapii2,3.

W badaniu Stroke Prevention in Atrial Fibrillation (SPAF) stosowanie warfaryny zmniejszyło częstość zdarzeń niedokrwiennych o 67% (z 7,4% do 2,3%) i wykazało przewagę w tym zakresie nad kwasem acetylosalicylowym (redukcja o 42%)4. Autorzy późniejszych badań potwierdzili skuteczność antagonistów witaminy K (VKA – vitamin K antagonist) w zmniejszaniu ryzyka udaru mózgu u pacjentów z AF. Kolejne badania dostarczyły zaś spójnych dowodów na nie gorszą efektywność kliniczną bezpośrednich doustnych antykoagulantów (DOAC – direct oral anticoagulant) w porównaniu z warfaryną5-8.

W ostatniej dekadzie leki z grupy DOAC (inhibitory czynnika Xa – apiksaban, edoksaban i rywaroksaban, a także inhibitor trombiny – dabigatran) w dużej mierze zastąpiły VKA w profilaktyce udaru niedokrwiennego mózgu u pacjentów z AF niezwiązanym z wadą zastawkową9,10.

W artykule przedstawiono ogólne zasady wtórnej profilaktyki udaru mózgu u pacjentów z AF z uwzględnieniem trudnych sytuacji klinicznych, takich jak wprowadzanie antykoagulacji w ostrym okresie udaru niedokrwiennego, postępowanie u pacjentów po krwotoku wewnątrzczaszkowym oraz po udarze niedokrwiennym w trakcie doustnej antykoagulacji.

Wprowadzanie doustnej antykoagulacji u pacjentów z AF i ostrym udarem niedokrwiennym

Choć wyniki badań z randomizacją potwierdziły korzyści kliniczne z zastosowania antykoagulacji w ostrym okresie udaru u pacjentów z AF, to obawy o zwiększone ryzyko wewnątrzczaszkowych powikłań krwotocznych wciąż budzą niepewność co do optymalnego czasu rozpoczęcia antykoagulacji11-14.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Profilaktyka udaru u pacjenta z AF i udarem mózgu w trakcie doustnej antykoagulacji

Chociaż doustna antykoagulacja jest skuteczną metodą prewencji udaru mózgu u osób z AF, wciąż istnieje resztkowe ryzyko niedokrwienia mózgu (1-2% rocznie) mimo prowadzenia [...]

Prewencja udaru niedokrwiennego u pacjenta z AF i krwawieniem wewnątrzczaszkowym

Udar mózgu niedokrwienny i krwotoczny mają wspólne czynniki ryzyka, wśród których najczęstsze to starszy wiek, nadciśnienie tętnicze oraz choroba małych naczyń.

Podsumowanie

Migotanie przedsionków jest jedną z głównych przyczyn udaru niedokrwiennego i wiąże się ze znaczną niepełnosprawnością poudarową i śmiertelnością.
Do góry