Zalecenie 18. Zaleca się, aby przy stwierdzonej w USG różnicy wielkości nerek kluczowa dla dalszego postępowania była ocena echogeniczności i struktury miąższu.

Siła rekomendacji 1C

Zalecenie 19. Sugeruje się, aby zmiany jednostronne przy prawidłowej wielkości i echogeniczności drugiej nerki oraz braku towarzyszącego poszerzenia dróg moczowych diagnozować planowo.

Siła rekomendacji 2C

Najważniejszym badaniem obrazowym w diagnostyce pre- i postnatalnej układu moczowego jest ultrasonografia. W przypadku podejrzenia wady nerek lub nieprawidłowej objętości płynu owodniowego należy zmierzyć wielkość nerek i odnieść ją do odpowiednich norm. Każda istotna asymetria wielkości nerek wymaga wnikliwej analizy z oceną ich echogeniczności i struktury oraz obecności lub braku towarzyszącego poszerzenia dróg moczowych. Obecnie nie ma jednoznacznych wytycznych precyzyjnie definiujących dopuszczalne różnice w wymiarach nerek.^1-3.

W przypadku prawidłowej echostruktury obu nerek za różnicę ich wielkości może odpowiadać hipoplazja jednej nerki (obecność nerki małej, ale zachowującej prawidłową strukturę). Z kolei zaburzenie struktury nerki może świadczyć o jej dysplazji. Postępowanie omówiono w opracowaniu „Podwyższona echogeniczność nerek”.

Poszerzenie układu kielichowo-miedniczkowego i/lub moczowodu mniejszej nerki może się wiązać z obecnością wady wrodzonej, np. odpływu pęcherzowo-moczowodowego wysokiego stopnia z dysplazją nerki. Rzadszą przyczyną różnicy wielkości nerek stwierdzanej już w okresie prenatalnym może być zwężenie tętnicy nerkowej^4,5.

Zmiany jednostronne, przy prawidłowej wielkości drugiej nerki i braku towarzyszącego poszerzenia dróg moczowych, nie wymagają pilnej diagnostyki. W dalszym postępowaniu z noworodkiem należy wykonać kontrolne USG jamy brzusznej w 3-5 dobie życia. W przypadku dobrego stanu klinicznego dziecka nie jest konieczne wykonywanie innych, poza USG, badań dodatkowych, a kolejne badanie ultrasonograficzne należy wykonać w 2-3 miesiącu życia i w przypadku utrzymywania się różnicy wielkości nerek – skierować dziecko do nefrologa dziecięcego. Na tym etapie trzeba przeprowadzić badanie ogólne moczu i oznaczyć stężenie kreatyniny w surowicy z oszacowaniem GFR.

Przy prawidłowej strukturze i wielkości jednej nerki oraz hipoplazji/dysplazji drugiej rokowanie co do funkcji nerek jest dobre, ale z czasem mogą rozwinąć się zmiany związane z hiperfiltracją – białkomocz, nadciśnienie tętnicze. Dalsza obserwacja z okresową oceną USG, kontrolą ciśnienia tętniczego, badaniem ogólnym moczu i parametrów funkcji nerek powinna się odbywać w poradni nefrologii dziecięcej^4,5.