Neuroinfekcje

Redaktor działu: prof. dr hab. n. med Joanna Zajkowska, Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji UM, Białystok

Zakażenia grzybicze układu nerwowego

Anna Moniuszko, Joanna Zajkowska

Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Adres do korespondencji: dr Anna Moniuszko Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytet Medyczny w Białymstoku ul. Żurawia 14 blok E 15-540 Białystok, e-mail: annamoniuszko@op.pl

Neurologia po Dyplomie 2014; 9 (5): 50-54

Wprowadzenie

Spośród istniejących 70 000 do 150 0000 gatunków grzybów blisko 300 gatunków może wywoływać zakażenia u ludzi.1 Patogeny wywołujące zakażenie ośrodkowego układu nerwowego (OUN) to najczęściej Candida, Cryptococcus, Aspergillus spp., Fusarium spp., Blastomyces, Coccidioides, Histoplasma, Mucor spp. Rhizopus spp. oraz Pseudallescheria (Scedosporium) spp. Do czynników sprzyjających wystąpieniu grzybic zalicza się nowotwory, zakażenie wirusem HIV, antybiotykoterapię, niedobór witamin grupy B, oparzenia, steroidoterapię, przeszczep narządów, zaburzenia hormonalne, wrodzone i nabyte zaburzenia odporności typu komórkowego oraz niedobór IgA. Cewniki wewnątrznaczyniowe są czynnikiem ryzyka rozwoju kandydemii,2 co z kolei zwiększa ryzyko zakażenia OUN.3

Objawy kliniczne grzybiczych zakażeń OUN

Najważniejsze grzybicze zakażenia OUN przebiegają pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i ropni mózgu z naciekaniem naczyń krwionośnych lub bez ich zajęcia. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych objawia się bólami głowy, sztywnością karku, światłowstrętem, zaburzeniami świadomości, napadami drgawkowymi i porażeniami nerwów czaszkowych. Często w swoim przebiegu przypomina bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, co jest źródłem trudności diagnostycznych.

Ropnie mózgu o etiologii grzybicznej przebiegają z zaburzeniami ogniskowymi, bólami głowy, napadami drgawkowymi, będącymi konsekwencją zajęcia znacznej części mózgu. Niektóre rodzaje grzybów, szczególnie Aspergillus, wykazują tropizm do naczyń, powodując niedokrwienie czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Zakażenie OUN o etiologii Candida

Zakażenie OUN przez grzyby z rodzaju Candida najczęściej przebiega pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Ropnie wewnątrzczaszkowe mogą występować zarówno jako izolowane zjawisko lub mogą być związane z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych.4 Są to najczęściej mikroropnie wynikające z rozsiewu grzybów w przypadku immunosupresji.3

Do zakażenia dochodzi drogą krwiopochodną, po kraniotomii lub wszczepieniu zastawki korowo-otrzewnowej.5 U wcześniaków może być przejawem rozsianej kandydozy.6 Grupami szczególnego ryzyka, podobnie jak w innych zakażeniach grzybiczych, są pacjenci z chorobami nowotworowymi, immunosupresją i pacjenci zakażeni wirusem HIV.7

Zakażenie OUN niemal zawsze wywołuje C. albicans.3 Inne gatunki, takie jak C. parapsilosis, C. tropicalis i C. glabrata rzadziej są czynnikiem etiologicznym.8

Objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wywołane przez Candida są podobne jak u pacjentów z bakteryjnym zapaleniem opon mózgowych i obejmują gorączkę, sztywność karku, zaburzenia świadomości, ból głowy. Gorączka może być jedynym objawem u pacjen...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Objawy kliniczne grzybiczych zakażeń OUN

Najważniejsze grzybicze zakażenia OUN przebiegają pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i ropni mózgu z naciekaniem naczyń krwionośnych lub bez ich zajęcia. [...]

Zakażenie OUN o etiologii Candida

Zakażenie OUN przez grzyby z rodzaju Candida najczęściej przebiega pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Ropnie wewnątrzczaszkowe mogą występować zarówno jako izolowane [...]

Zakażenie OUN o etiologii Aspergillus

Aspergillus spp. jest czynnikiem etiologicznym ok. 5% grzybiczych zakażeń OUN.17 Śmiertelność jest wysoka i wynosi 86-99%.18,19 Do zakażenia OUN przez Aspergillus [...]

Zakażenie OUN o etiologii Coccidioides

Zakażenie OUN spowodowane przez dimorficzne grzyby z rodzaju Coccidioides (C. immitis i C. posadasii) występuje endemiczne w regionach pustynnych w południowo-zachodniej części Stanów [...]

Zakażenie OUN o etiologii Cryptococcus neoformans

Rozsiane zakażenie Cryptococcus neoformans to poważne zakażenie oportunistyczne, które występuje u pacjentów z nieleczonym AIDS.34 Chociaż kryptokokowa infekcja rozpoczyna się od [...]

Podsumowanie

Brak swoistości objawów zakażeń grzybiczych, podobieństwo objawów do zakażeń o innej etiologii i współistnienie zakażeń z innymi chorobami stanowi często problem [...]
Do góry