Wprowadzenie

Migotanie przedsionków (atrial fibrillation, AF) to obok niewydolności serca druga rozprzestrzeniająca się epidemia w populacji pacjentów z chorobami układu krążenia. Bieżące europejskie badania epidemiologiczne, m.in. w Niemczech i Szwecji, wskazują, że AF występuje z częstością przekraczającą 2%, a nie 0,5-1% jak wcześniej sądzono.¹ Nie dysponując polskimi danymi, można jednak szacować, że w naszym kraju jest ok. 500 000, a może nawet 700 000 pacjentów z AF.

AF nie jest arytmią łagodną. Oprócz wielu uciążliwych objawów towarzyszących głównie napadowej postaci arytmii powoduje poważne następstwa, zwiększając ryzyko udaru mózgu, zawału serca, niewydolności serca, rozwoju zaburzeń funkcji poznawczych, a także zgonu i zgonu nagłego. Zwiększa też liczbę hospitalizacji i koszty leczenia.^2,3

Wiadomo, że 15-20% udarów mózgu (a według niektórych autorów nawet 30%) jest następstwem AF. Najczęściej jest to zator mózgu skrzepliną, zazwyczaj dużą, bo pochodzącą z uszka lewego przedsionka. Udar wtórny do AF cechuje się poważniejszym rokowaniem, czyli większą śmiertelnością (30-dniową: 25 vs 14%, roczną: 63 vs 34%), większego stopnia inwalidztwem po udarze, a także znaczącym ryzykiem nawrotu udaru (rocznie: 23 vs 8%).^2,4,5

Ocena ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych u chorych z AF

U pacjentów nieleczonych przeciwzakrzepowo AF zwiększa ryzyko udaru mózgu średnio 5-krotnie. Jednak u chorych obciążonych dodatkowo innymi czynnikami ryzyka udar mózgu może występować z częstością >10% rocznie. Dlatego jednym z podstawowych działań u chorego z rozpoznanym AF jest określenie postaci migotania oraz ocena ryzyka wystąpienia powikłań zakrzepowo-zatorowych, w tym udaru mózgu.

Aby optymalnie oceniać ryzyko udaru i podejmować słuszne decyzje terapeutyczne dotyczące przewlekłej antykoagulacji zasadne jest zastosowanie podziału AF na niezastawkowe, zastawkowe, związane z kardiomiopatią przerostową i inne, pominięte w tym artykule.

Zastawkowe AF

Zastawkowe AF zgodnie z wytycznymi ESC z 2012 r. poświęconymi AF definiuje się jako migotanie występujące u chorych z poreumatyczną wadą zastawkową (szczególnie stenozą zastawki mitralnej) oraz u chorych z mechaniczną protezą zastawkową.2 W wytycz...

U chorych z mechaniczną zastawką serca ryzyko zakrzepowo-zatorowe jest zwiększone i wymagają oni przewlekłej antykoagulacji, także gdy obecny jest rytm zatokowy. AF oprócz pozycji zastawki, jej typu i innych czynników zwiększa dodatkowo zagrożenie udarem mózgu.

Nie rozstrzygnięto dotąd jednoznacznie, czy AF u chorych z wszczepioną zastawką biologiczną lub po zabiegu naprawczym zastawki mitralnej należy traktować jako migotanie zastawkowe czy niezastawkowe – a może takie AF należy traktować jako zastawkow...