W przypadku olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnicy skroniowej (OZTS) niezbędna jest szybka i trafna diagnoza – możliwa dzięki dobrej znajomości objawów klinicznych choroby. Rozpoznanie OZTS zmusza do podjęcia leczenia steroidami w celu uniknięcia groźnych powikłań, przede wszystkim ze strony narządu wzroku. Podstawowe znaczenie diagnostyczne, obok objawów klinicznych, ma wynik biopsji naczyń. Objawy kliniczne są podstawą do rozpoczęcia steroidoterapii. Nie powinna być ona odkładana z powodu oczekiwania na biopsję lub otrzymanie jej wyniku. Biopsja naczyń może być przeprowadzona w początkowym okresie leczenia steroidami. Jej negatywny wynik nie wyklucza rozpoznania OZTS.

Wprowadzenie

Zapalenia naczyń tworzą heterogenną grupę chorób cechujących się zmianami zapalnymi i martwiczymi w ścianach naczyń. Zgodnie z kryteriami Chapel Hill Consensus Conference (CHCC) z 2012 r. pierwotne układowe zapalenia naczyń dzieli się na zapalenia dużych, średnich oraz drobnych naczyń.¹ Uwzględniając charakter zmian histopatologicznych, wyróżnia się zapalenia naczyń ziarniniakowe i nieziarniniakowe. Do zapaleń ziarniniakowych zalicza się olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic (obejmujące zapalenie tętnicy skroniowej) oraz chorobę Takayasu. Zajęte są wówczas duże naczynia. Zapalenia drobnych naczyń z obecnością przeciwciał ANCA (anti-neutrophil cytoplasmic autoantibodies) to ziarniniakowatość Wegenera, zespół Churga-Strauss i mikroskopowe zapalenie naczyń. Do grupy zapaleń nieziarniniakowych należą zapalenia średnich naczyń – guzkowe zapalenie tętnic i choroba Kawasakiego. Zespół Behçeta jest zaliczany do zapaleń różnych naczyń (tętniczych, żylnych, różnej wielkości). W przedstawionej klasyfikacji wyróżnia się także zapalenia naczyń jednego narządu oraz zapalenia naczyń w chorobie układowej.

W wymienionych chorobach proces zapalny może dotyczyć także naczyń w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN). W przypadku gdy badania obrazowe mózgu uwidoczniają ogniska uszkodzenia naczyniopochodnego, a nie ma czynników ryzyka chorób naczyniowych i występują objawy układowe, w diagnostyce należy uwzględnić układowe zapalenie naczyń.^2,3 Pomocne są badania laboratoryjne (w tym immunologiczne), a także obrazowe. Tylko w określonych przypadkach standardem diagnostycznym jest badanie histopatologiczne bioptatu naczynia.

Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnicy skroniowej

Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnicy skroniowej, określane także jako zespół Hortona, zapalenie tętnic czaszkowych (arteritis cranialis), ziarniniakowe zapalenie tętnicy czy polimialgia tętnicza, jest formą olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnic (G...