W przebiegu chorób neurologicznych często występują zaburzenia psychiczne. Zdarza się, że poprzedzają typowe objawy neurologiczne i są przesłanką do dalszej diagnostyki. Do najbardziej powszechnych objawów należą zaburzenia nastroju i lęk, objawy wytwórcze, zmiany osobowości i zaburzenia funkcji poznawczych. W artykule przedstawiono najczęstsze zaburzenia psychiczne występujące w padaczce, udarze mózgu, stwardnieniu rozsianym, guzach mózgu, chorobie Wilsona i pląsawicy Huntingtona oraz ich możliwe sposoby leczenia.

Wprowadzenie

Przeciętny człowiek ma tylko jeden mózg. Mogłoby się wydawać, że nie jest to specjalnie odkrywcze twierdzenie. W praktyce jednak wiele osób zachowuje się tak, jakby sądziło, że choroby neurologiczne i psychiczne mają swoje źródło w jakichś dwóch odrębnych organach. Przynajmniej do takiego wniosku można dojść, analizując zdziwienie tych osób na wieść o tym, że chorobom neurologicznym towarzyszą objawy zaburzeń psychicznych. W rzeczywistości nie ma w tym nic zaskakującego, należałoby się raczej dziwić, że przy zaburzeniach psychicznych objawy neurologiczne nie są tak bardzo widoczne (choć nie można powiedzieć, żeby nie występowały). Nie ma choroby neurologicznej, w przebiegu której nie występowałyby zaburzenia psychiczne (oczywiście nie oznacza to, że występują u każdego pacjenta!). Różnorodność takich objawów może być bardzo duża, najczęściej są to prawdopodobnie zaburzenia nastroju (obniżenie lub podwyższenie) i lęk, ale również objawy wytwórcze (zwane także niezbyt precyzyjnie psychotycznymi) lub przypominające wytwórcze (np. omamy pedunkularne; nie są to prawdziwe omamy, ponieważ brak im tzw. sądu realizującego) nie należą wcale do rzadkości. Objawem z zakresu psychiki są oczywiście również zaburzenia funkcji poznawczych.

Wyliczenie wszystkich chorób neurologicznych i wszystkich przejawów zaburzeń psychicznych, które mogłyby im towarzyszyć, jest niemożliwe, a ponadto niecelowe. Byłaby to ogromnie gruba i niewiele wnosząca „książka telefoniczna”. W naszym artykule wymienimy najważniejsze choroby/zaburzenia neurologiczne i zaburzenia psychiczne, które najczęściej im towarzyszą. Obok chorób czy też zespołów występujących bardzo często zdecydowaliśmy się wspomnieć także choroby rzadkie, w przebiegu których objawy zaburzeń psychicznych występują szczególnie często.

W artykule unikamy określenia „objawy psychiatryczne”, pozornie podobnego do określenia „objawy neurologiczne”, ponieważ może nasuwać dziwne skojarzenia – czy objawy psychiatryczne to objawy występujące u psychiatrów? Czasami pewnie tak, ale przecież nie o to chodzi w artykule.