Ból dolnego odcinka kręgosłupa (zwany potocznie bólem krzyża) to ból odcinka lędźwiowo-krzyżowego zlokalizowany między 12 żebrem a dolnymi fałdami pośladkowymi, któremu może towarzyszyć ból kończyn dolnych. Ból taki nie jest odrębną jednostką chorobową, lecz zespołem objawów^1-5.

Bóle dolnego odcinka kręgosłupa są jednym z najczęstszych zespołów bólowych, z jakimi pacjenci zgłaszają się do lekarza. Właściwa diagnostyka i leczenie zmniejszają ryzyko występowania powikłań, w tym chronifikacji bólu. Odpowiedni dobór leków i stosowanie terapii multimodalnej oraz niefarmakologicznych metod leczenia bólu powinny być podstawą właściwego postępowania terapeutycznego.

Klasyfikacja bólów krzyża

Pod względem czasu trwania ból krzyża dzieli się na ostry (trwający <6 tygodni), podostry (6-12 tygodni) i przewlekły (trwający >12 tygodni). Jeżeli dolegliwości bólowe pojawią się po sześciomiesięcznym okresie bez bólu, taki epizod klasyfikowany jest jako ból nawracający.

Ze względu na przyczynę ból dolnego odcinka kręgosłupa dzieli się na specyficzny i niespecyficzny^1,3,6-8. Ponadto można wyodrębnić ból mechaniczny, zapalny, neurogenny, uogólniony, połowiczy lub bardzo nasilony oraz psychogenny.

Przyporządkowaniu bólu do określonej kategorii, a tym samym wstępnemu różnicowaniu jego możliwych przyczyn, służą dane z wywiadu, dlatego właściwie przeprowadzone badanie podmiotowe odgrywa kluczową rolę w ustaleniu wstępnego rozpoznania i ukierunkowaniu badania przedmiotowego^1,8-12.

Specyficzny ból dolnego odcinka kręgosłupa

Specyficzny ból dolnego odcinka kręgosłupa obejmuje zespoły bólowe spowodowane znanym mechanizmem powstawania, takim jak przepuklina jądra miażdżystego, stenoza kanału kręgowego, infekcja, osteoporoza, seronegatywne zapalenie stawów, złamanie patologiczne lub osteoporotyczne, nowotwór pierwotny lub przerzut. Chorobę podstawową, która jest przyczyną dolegliwości, udaje się zidentyfikować u ok. 10% pacjentów^1,8-10.

Bóle niespecyficzne

Niespecyficzne bóle dolnego odcinka kręgosłupa dotyczą ok. 90% chorych. Są to dolegliwości o niejasnej przyczynie. Zaliczane są do tej grupy zespoły bólowe spowodowane zmianami strukturalnymi w kręgosłupie, takimi jak zmiany degeneracyjne lub pour...