Badania elektroneurograficzne i elektromiograficzne w diagnostyce chorób nerwowo-mięśniowych
dr hab. n. med. Jan P. Bembenek
- Badania elektroneurograficzne i elektromiograficzne są coraz częściej stosowane w praktyce klinicznej w celach diagnostycznych, prognostycznych i w monitorowaniu efektów leczenia u pacjentów z chorobami nerwowo-mięśniowymi, a ich wyniki muszą być interpretowane łącznie z wywiadem chorobowym i obrazem klinicznym
- Pełne i wyczerpujące dane na skierowaniu do pracowni EMG pozwalają na odpowiedni wybór nerwów i mięśni do badania, a co za tym idzie – na rozwianie wątpliwości diagnostycznych lekarza kierującego
W 1852 r. Hermann von Helmholtz po raz pierwszy wykonał badanie elektroneurograficzne (ENG), dokonując pomiaru szybkości przewodzenia w nerwach u ludzi. W kolejnych latach postęp techniczny oraz lepsze zrozumienie anatomii i procesów chorobowych doprowadziły do większego wykorzystania badań elektrodiagnostycznych (EDX – electrodiagnostic). Elektromiografia (EMG) i ENG stały się praktycznymi badaniami dzięki publikacjom Weddella, Hodesa, Dawsona i Scotta w latach 40. XX wieku. Obecnie EDX są cennym narzędziem w rękach lekarzy w procesie diagnozowania oraz leczenia chorób i zaburzeń nerwowo-mięśniowych1.
Badania elektrodiagnostyczne są pomocne w diagnostyce i ustalaniu przyczyn osłabienia, zaniku mięśni i objawów czuciowych. Badanie może nie być jednak w stanie określić przyczyny uogólnionego osłabienia, rozlanego bólu lub zmęczenia.
Na skierowaniu na badanie lekarz kierujący musi umieścić konkretne pytanie dla badającego, sformułowane na podstawie badania klinicznego i wywiadu chorobowego. Pozwala to osobom wykonującym badanie EDX na odpowiedni wybór badanych nerwów i mięśni, a to często ułatwia rozwianie wątpliwości klinicznych i przyczynia się do ustalenia ostatecznego rozpoznania. Równie istotne jest dysponowanie wynikami poprzednich badań dla porównania, co pozwoli na ocenę dynamiki i ewentualnej progresji zmian2.
Badania elektrodiagnostyczne są powszechnie stosowane do oceny stanu pacjentów z zaburzeniami nerwowo-mięśniowymi i mogą pomóc potwierdzić rozpoznanie kliniczne, określić lokalizację i stopień nasilenia zmian oraz dostarczyć informacji, które pomogą w dalszym postępowaniu oraz leczeniu. W systemie medycznym o ograniczonych zasobach należy starannie dobrać procedurę diagnostyczną, która skutecznie pomaga lekarzowi ustalić prawidłowe rozpoznanie, a być może – co ważniejsze – zmieni postępowanie i ostatecznie wpłynie na rokowanie pacjenta3.
Na jakie pytania odpowiada ENG/EMG?
Badania elektroneurograficzne i elektromiograficzne są głównie wykorzystywane w ocenie obwodowego układu nerwowego, w tym neuronu ruchowego, korzeni rdzeniowych, splotów, nerwów obwodowych i mięśni. Badania dostarczają ważnych informacji, takich jak:
