BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Ocena jakości życia chorych po udarze mózgu – aktualny stan wiedzy
prof. dr hab. n. med. Józef Opara
- W artykule przeglądowym na podstawie International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF) przedstawiono najczęściej stosowane skale służące do oceny jakości życia obniżonej w wyniku udaru mózgu
- Szczegółowo opisano Stroke Impact Scale (SIS, version 3.0) rekomendowaną przez European Stroke Organization (ESO)
Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego powstałe w wyniku udaru mózgu (UM) powoduje wystąpienie wielu objawów, takich jak m.in. niedowład połowiczy, niedowład mięśni twarzy i połowy języka spowodowany ośrodkowym uszkodzeniem nerwu twarzowego i podjęzykowego, zaburzenia połykania, połowicze zaburzenia czucia, afazja, dyzartria, zaburzenia wyższych czynności nerwowych, zespół połowiczego zaniedbywania przestrzennego, niedowidzenie połowicze jednoimienne1-5. U chorych po UM obserwuje się ograniczenie samodzielności w wykonywaniu czynności życia codziennego (ADL – activities of daily living), co prowadzi niejednokrotnie do zależności od osób z otoczenia, dochodzi do obniżenia jakości życia. Pojawiają się objawy zaburzeń wielu funkcji, w tym funkcji mowy, kończyny górnej, chodzenia, utrzymania równowagi, koordynacji6-8.
Jednymi z najbardziej rozpowszechnionych sposobów oceny tych funkcji są skale klinimetryczne9,10. Elementem pośrednim między oceną funkcjonalną i oceną jakości życia obniżonej w wyniku UM są instrumentalne (rozszerzone) skale ADL – IADL11. Opublikowana przez WHO w 2001 r. nowa International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF), wyróżniając trzy podstawowe pojęcia – body function, activity i participation – aktywność ujmuje na poziomie indywidualnym i społecznym. Aktywność ta wywiera istotny wpływ na odczuwalną jakość życia12.
Jakość życia
Istnieją różne definicje jakości życia (QoL – quality of life), zwanej także dobrostanem (well-being). W swoim oficjalnym dokumencie z 1998 r. World Health Organization (WHO) określiła QoL jako: „poczucie jednostki co do jej pozycji życiowej w aspekcie kulturowym oraz w aspekcie przyjętego systemu wartości, w którym ona żyje, w odniesieniu do jej osiągnięć, oczekiwań, standardów i zainteresowań”13.
W ostatnich latach obserwuje się dynamiczny rozwój oceny jakości życia będącej elementem psychometrii. Psychometria jest działem psychologii, który zajmuje się teorią i praktyką stosowania testów psychologicznych. Analiza QoL jest coraz częściej s...