Wrodzone zaburzenia glikozylacji (CDG – congenital disorders of glycosylation) stanowią grupę chorób związanych z defektem glikozylacji białek i lipidów. Glikozylacja jest najczęściej występującą potranslacyjną modyfikacją białek (ponad połowa białek w organizmie jest glikozylowana) mającą kluczowe znaczenie dla wielu procesów biologicznych zachodzących w komórkach. Deficyt fosfomannomutazy 2 (PMM2-CDG) był pierwszą opisaną przez prof. Jaekena w 1980 r. jednostką chorobową; od tamtej pory zidentyfikowano ponad 130 różnych podtypów CDG. Obecna klasyfikacja CDG obejmuje zaburzenia N-glikozylacji, O-glikozylacji, zaburzenia biosyntezy glikosfingolipidów oraz kotwic glikozylofosfatydyloinozytolu, a także zaburzenia dotyczące wielu szlaków glikozylacji.

Obraz kliniczny CDG jest różnorodny pod względem klinicznym, biochemicznym i molekularnym. Klinicznie występują objawy ze strony wielu narządów i układów, wspólną cechą większości CDG są jednak zaburzenia neurologiczne o różnej ekspresji.

Deficyt fosfomannomutazy 2 – najczęstszy i najlepiej zdefiniowany podtyp CDG

Fosfomannomutaza 2 (PMM2) jest enzymem konwertującym mannozo-6-fosforan do mannozo-1-fosforanu, co stanowi 2 etap reakcji na szlaku N-glikozylacji.

Objawy PMM2-CDG są zauważalne od urodzenia i obejmują: hipotonię mięśniową, opóźnienie rozwoju psychoruchowego, zeza, charakterystyczne (dla tej jednostki) wklęsłe brodawki sutkowe i nieprawidłowe rozmieszczenie tkanki tłuszczowej (poduszeczki tłuszczowe), cechy dysmorfii twarzy w postaci wydatnego czoła i żuchwy, cienkiej górnej wargi i dużych uszu. Często stwierdza się nabyte małogłowie.

Nieimmunologiczny obrzęk płodu stanowi najczęstszy objaw prenatalny PMM2-CDG.

Charakterystyczną dla PMM2-CDG (a także dla SRD5A3-CDG) cechą jest hipotrofia robaka i półkul móżdżku, mająca swój początek już w okresie prenatalnym, obejmująca utratę komórek Purkinjego i komórek ziarnistych. Objawy zespołu móżdżkowego są typowe i obejmują: ataksję, nieprawidłowe ruchy gałek ocznych (w tym oczopląs), hipotonię, opóźniony rozwój ruchowy. Ataksja móżdżkowa ma charakter niepostępujący, z czasem niepełnosprawność ruchowa może się jednak nasilać.

Nawet do 30% pacjentów z deficytem PMM2 ma padaczkę. Najczęściej opisywane zaburzenia obejmują uogólnione drgawki toniczno-kloniczne, które zwykle dobrze odpowiadają na leczenie farmakologiczne. Często zgłaszane są epizody udaropodobne (w około po...