Powikłania neurologiczne zakażeń wywoływanych przez wirus zika
dr hab. n. med. Maciej Kondrusik
dr hab. n. med. Anna Moniuszko-Malinowska
- Wirus zika należy do rodziny Flaviviridae, podobnie jak wirus kleszczowego zapalenia mózgu, wirus Zachodniego Nilu czy wirus japońskiego zapalenia mózgu
- Najczęstszym objawem występującym u nowo narodzonych dzieci jest mikrocefalia
- Zakażenie wirusem zika może powodować różne powikłania neurologiczne, w tym zespół Guillaina-Barrégo, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu, zapalenie rdzenia i przemijającą utratę słuchu
Zakażenie wirusem zika wiąże się z różnymi zaburzeniami neurologicznymi, groźnymi zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Poznanie epidemiologii, obrazu klinicznego, możliwości diagnostycznych zakażenia tym wirusem może być szczególnie istotne przy leczeniu pacjentów po podróży do krajów występowania wirusa.
Neurologiczne powikłania zakażenia wirusem zika
Wirus zika (ZIKV – Zika virus) jest przenoszony na ludzi przede wszystkim przez komary Aedes1. Pierwotnie uważano, że występuje jedynie w Afryce, aż do lat 80. XX wieku, gdy potwierdzono jego obecność w Azji Południowo-Wschodniej, Mikronezji (2007 r.), Polinezji Francuskiej (2013 r.), a od 2015 r. w Ameryce Południowej i Środkowej. Do końca 2016 r. WHO zarejestrowała 4 mln przypadków zakażenia ludzi tym wirusem. Do maja 2019 r. wg Centers for Disease Control and Prevention (CDC) w 89 krajach świata potwierdzono przebyte lub nadal występujące zakażenia ZIKV. Dopiero w 2013 i 2015 r. opisano neurologiczne powikłania w przebiegu zakażenia wirusem zika.
Wirus
Wirus zika należy do rodziny Flaviviridae. Jest spokrewniony z innymi wirusami tej grupy, które są patogenne dla człowieka, tj. z wirusami: japońskiego zapalenia mózgu, gorączki Zachodniego Nilu, dengi (DENV – Dengue virus), żółtej gorączki (YFV – yellow fever virus). Po raz pierwszy wirus został wyizolowany w 1947 r. od małpy z rodzaju Rhesus w Ugandzie (okolice lasu Zika) podczas badań nad epidemią żółtej gorączki.
Genom ZIKV składa się z nici RNA o długości 11 kb, zawierającego dwa regiony n składające się z 3420 aminokwasów. Tak jak inne Flaviviridae ZIKV jest rozszczepiany po translacji przez proteazy gospodarza na trzy białka strukturalne – kapsydowe, przedbłonowe (preM) i otoczkowe oraz siedem białek niestrukturalnych. Cząstka wirusa zika zachowuje stabilność nawet w 4°C.
Analiza filogenetyczna wirusa pozwoliła na zidentyfikowanie szczepów: afrykańskiego (wschodniego i zachodniego), azjatyckiego i amerykańskiego2.
Przenoszenie
Wirus zika przenoszony jest na ludzi głównie przez komary Aedes aegypti lub Aedes albopictus, które występują na większości powierzchni kuli ziemskiej. Wyizolowano go również od innych gatunków komarów – Anopheles, Culex, Mansonia. Rezerwuarem dla...
