Choroba Parkinsona (PD – Parkinson’s disease) jest synukleinopatią przebiegającą z postępującą neurodegeneracją w ośrodkowym układzie nerwowym. Poza nim proces obejmuje również struktury obwodowe, takie jak włókna przywspółczulne. Charakterystyczne dla choroby wtręty komórkowe – ciała i neuryty Lewy’ego – można znaleźć również poza mózgiem, np. w splotach sercowych czy splotach Auerbacha i Meissnera¹. Wraz z pozaruchowymi objawami występującymi w chorobie Parkinsona (dysfunkcje autonomiczne, depresja, otępienie) świadczy to o znacznie szerszej aktywności procesu patologicznego, wykraczającej daleko poza układ pozapiramidowy². Jednak podstawowe objawy ruchowe, takie jak spowolnienie ruchowe, sztywność mięśni czy drżenie, wynikają przede wszystkim z dysfunkcji neuronów dopaminergicznych istoty czarnej. Leczenie objawowe polega na dostarczaniu prekursora dopaminy – lewodopy – lub bezpośredniej stymulacji receptorów dopaminergicznych w prążkowiu. Leczenie operacyjne, takie jak głęboka stymulacja mózgu (DBS – deep brain stimulation), polega na supresji nadmiernie pobudzonych szlaków neuronalnych, głównie w jądrze niskowzgórzowym (STN – subthalamic nucleus) lub wewnętrznej części gałki bladej.

Klasyczna terapia dopaminergiczna wiąże się zazwyczaj z występowaniem typowych powikłań ruchowych, takich jak ruchy mimowolne – dyskinezy, które najczęściej mają charakter pląsawiczy lub dystoniczny oraz fluktuacji stanu ruchowego³. W zaawansowanej PD pacjenci funkcjonują tylko w bardzo wąskim zakresie stanu optymalnego (on) z okresami dużej niesprawności (off) lub z uciążliwymi dyskinezami. Postęp choroby wyznacza dołączanie się kolejnych powikłań ruchowych, takich jak „zamrożenie chodu” czy zaburzenia posturalne, co prowadzi do częstych upadków i zwiększa ryzyko złamań³. W związku z tym cały czas trwają prace nad udoskonalaniem leczenia objawowego i poszukiwaniem cząsteczek mogących spowolnić tempo progresji PD. Takim oczekiwaniom wychodzi naprzeciw terapia genowa. Ogólnie polega ona na transferze genów, najczęściej za pomocą wektora wirusowego, do komórek bądź zastosowaniu cząsteczek interferujących z DNA lub RNA, co wpływa na ekspresję białek^4-6.

Terapię genową można podzielić na leczenie objawowe i modyfikujące przebieg choroby. Pierwsze to zazwyczaj dostarczanie genów wpływających na zwiększenie syntezy dopaminy do OUN. Leczenie spowalniające przebieg choroby ma na celu dostarczanie czyn...