Bóle krzyża – aktualności i własne spojrzenie

prof. dr hab. n. med. Teofan Maria Domżał

Klinika Neurologiczna, Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Teofan Maria Domżał

Klinika Neurologiczna,

Wojskowy Instytut Medyczny

ul. Szaserów 128, 04-141 Warszawa

e-mail: teofandomzal@poczta.onet.pl

  • Artykuł opiera się nie tylko na aktualnym piśmiennictwie, ale też na doświadczeniu i stanowisku autora, który bólem, szczególnie krzyża i głowy, zajmuje się od ponad pół wieku, napisał kilkadziesiąt prac poglądowych i oryginalnych, trzy książki, rozdziały do podręczników, a także wygłaszał wykłady na różnych konferencjach naukowych


Bóle krzyża mogą mieć wiele przyczyn. Wyróżnia się bóle krzyża swoiste, występujące jako jeden z objawów rozpoznanej choroby, urazu, nowotworu, zapalenia itp., oraz nieswoiste – gdy domniemaną przyczyną są zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie. Z pierwszej grupy wydziela się bóle spowodowane dyskopatią z uciskiem na korzenie. Bóle nieswoiste występują najczęściej, są przewlekłe z remisjami i zaostrzeniami. Stanowią one duży problem diagnostyczny, orzeczniczy i leczniczy. Zmiany zwyrodnieniowe nie wyjaśniają całkowicie patomechanizmu bólu ani przebiegu z okresowymi zaostrzeniami. Należy brać pod uwagę także inne możliwe komponenty patomechanizmu, takie jak problemy związane z mięśniami przykręgowymi, drobnymi gałązkami nerwów zaopatrujących elementy międzykręgowe, a także psychiczną składową bólu odpowiadającą za skalę cierpienia.

Postępowanie diagnostyczne ma na celu wykluczenie przyczyn wymagających swoistego leczenia. Badania obrazowe nie są zalecane w ostrym okresie bólu pojawiającego się pierwszy raz, który może ustąpić po kilku dniach. Wykonywane są w przypadkach podejrzenia przyczyny swoistej. Postępowanie lecznicze w okresie ostrym i w przewlekłych bólach krzyża sprowadza się do walki z bólem. Co kilka lat dokonuje się przeglądu publikacji badań porównujących i oceniających skuteczność różnych metod postępowania, rekomendując jedne lub podważając drugie. Mimo rozbudowanego arsenału różnych metod leczenia i wielu różnych rekomendacji efekty terapii przewlekłego bólu są nadal niezadowalające. Postępowanie powinno być dobierane indywidualnie. Ważnym czynnikiem sukcesu leczenia jest bezpośredni aktywny udział lekarza w walce z bólem, wspierający pacjenta psychicznie, lecz rzadko stosowany w praktyce, za to wykorzystywany przez różnych uzdrowicieli.

Bólami krzyża nazywamy dolegliwości okolicy lędźwiowo-krzyżowej mające różne przyczyny. Najczęstsze są bóle, których przyczyna i patomechanizm są niejasne. Ten rodzaj bólu jest po bólach głowy najczęstszym powodem zgłaszania się pacjentów do lekar...

Nazwa „bóle krzyża" pochodzi od kości krzyżowej i wskazuje na lokalizację, jednak rola samej kości w patomechanizmie bólu nie jest tak znacząca. Dawne nazwy to lumbago, postrzał czy zapalenie „korzonków". Nie jest to zapalenie i nie ma w anatomii ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Swoiste bóle krzyża

Swoiste bóle krzyża leczone są przyczynowo i stanowią interdyscyplinarny problem medyczny, dotyczący wielu specjalności oraz lekarzy rodzinnych. Medycyna zna wiele chorób [...]

Dyskopatia z uciskiem korzeni rdzeniowych

Zespół ten został wyodrębniony z grupy swoistych bólów krzyża, ponieważ stanowi przejściową postać między swoistymi a nieswoistymi bólami. W pierwszym okresie [...]

Nieswoiste bóle krzyża

Nieswoiste bóle krzyża są wciąż dużym problemem diagnostycznym i terapeutycznym. Nazwę tę wprowadzono dla przeważającej grupy chorych z niejasnym patomechanizmem, powszechnie [...]

Podsumowanie

Co pewien czas przeprowadzane są przez zespoły ekspertów metaanalizy prac publikowanych w naukowych czasopismach i Medline/Medscape/PubMed porównujących skuteczność różnych metod leczenia [...]
Do góry