Zespół bólowy kręgosłupa po nieskutecznym zabiegu operacyjnym
dr n. med. Kamil Koszela
- Jedną z metod terapii zespołu bólowego kręgosłupa jest leczenie operacyjne. Niestety, metoda ta nie jest w 100% skuteczna, a jej niepożądane efekty można ująć jako zespół bólowy kręgosłupa po nieskutecznym zabiegu operacyjnym (FBSS – failed back surgery syndrome). W artykule przedstawiono diagnostykę patologii kręgosłupa oraz opisano sytuacje kliniczne związane z FBSS
Dolegliwości bólowe kręgosłupa są powszechnym zjawiskiem dotykającym współczesne społeczeństwa. Jedną z metod pomocy pacjentom jest leczenie operacyjne. Niestety, u części osób poddanych zabiegowi poprawa jest niezauważalna – dolegliwości bólowe się utrzymują, a nawet powiększają.
Diagnostyka patologii kręgosłupa
Istnieje przekonanie, że leczenie operacyjne kręgosłupa jest ostatecznością – niestety, jest to mylne podejście. W większości przypadków zabieg neurochirurgiczny czy neuroortopedyczny w obrębie kręgosłupa zalecany jest przy wystąpieniu objawów neurologicznych, które powstały na skutek kompresji na struktury nerwowe w obrębie kanału kręgowego czy otworów międzykręgowych. Najczęściej przyczyną jest przepuklina jądra miażdżystego (PJM), która uciska na struktury nerwowe, powodując silne dolegliwości bólowe promieniujące do kończyny (tzw. rwa). W zależności od zajętego patologią poziomu kręgosłupa chory będzie zgłaszał odpowiednie dolegliwości, zgodnie z dermatomami.
Bardzo ważnym aspektem jest korelacja objawów klinicznych ze zmianami w diagnostyce obrazowej, zwłaszcza w rezonansie magnetycznym (MR), który służy przede wszystkim do oceny kanału kręgowego, krążków międzykręgowych i innych tkanek miękkich. W określonych sytuacjach niezbędna jest dodatkowa tomografia komputerowa (TK), niemniej należy pamiętać, że nie jest to badanie pierwszego rzutu w patologiach o charakterze dyskopatii. Wykorzystuje ono promieniowanie jonizujące, które jest szkodliwe, dlatego szczególnie ostrożnie należy je stosować u młodych pacjentów oraz kobiet (np. by niepotrzebnie nie napromieniowywać jajników). W przypadku planowania zabiegu operacyjnego i oceny struktur kostnych badanie TK jest często niezbędne, natomiast priorytetem jest dobrze przeprowadzony zabieg operacyjny, a szkodliwe działanie związane z promieniowaniem ma charakter drugorzędny.
Wspomniana wcześniej korelacja objawów klinicznych z badaniem obrazowym MR lub TK odgrywa kluczową rolę. Należy pamiętać, że nie operujemy wyników badań, a pacjenta. Zdiagnozowanie dyskopatii na konkretnym poziomie kręgosłupa nie świadczy o wystąp...
