Złamanie kompresyjne kręgosłupa – aktualne zalecenia
dr n. med. Kamil Koszela
- Złamania kompresyjne trzonów kręgów z reguły są objawem innego toczącego się w organizmie procesu chorobowego, dlatego kluczowe jest leczenie przyczynowe, a nie tylko objawowe. Niniejszy artykuł przedstawia aktualne zalecenia dotyczące terapii tych złamań
Ze względu na starzejące się społeczeństwo oraz dłuższą średnią życia obserwuje się wzrost liczby osób doświadczających złamań patologicznych kręgosłupa o charakterze kompresyjnym. Do głównych przyczyn należą tu osteoporoza oraz choroba nowotworowa, zwłaszcza guzy przerzutowe. W większości przypadków stosowane jest leczenie zachowawcze, a w określonych przypadkach – zabiegowe. Złamania kompresyjne trzonów kręgów z reguły są objawem innego toczącego się procesu chorobowego, dlatego kluczowa jest terapia przyczynowa, a nie tylko objawowa.
Złamanie kompresyjne trzonów kręgosłupa – główne przyczyny patologii
Złamanie kompresyjne dotyczy trzonu kręgu i polega na obniżeniu jego wysokości, zgnieceniu, a czasami nawet zmiażdżeniu. Może dotyczyć jednego lub kilku trzonów. Z reguły występuje w obrębie tzw. przejścia piersiowo-lędźwiowego, czyli dotyczy dolnych kręgów odcinka piersiowego oraz górnych odcinka lędźwiowego. W większości przypadków złamania te mają charakter patologiczny. Oznacza to, że w obrębie tkanki kostnej (trzonu kręgu) toczy się proces chorobowy, dochodzi do jej osłabienia, zrzeszotnienia struktury kostnej, a w rezultacie zwiększonej podatności na złamanie. Z reguły uraz jest niewielkiego stopnia. Wystarczy dźwignąć ciężar lub gwałtownie wykonać jakiś ruch, a już to może spowodować złamanie, określane jako niskoenergetyczne, czyli z nakładem niewielkiej energii, która ze względu na znaczne osłabienie struktury kostnej powoduje złamanie. Najczęściej złamania patologiczne występują w przebiegu osteoporozy, która – jak wiemy – jest chorobą cywilizacyjną. Do czynników ryzyka należą tu:
- płeć żeńska (zwłaszcza po menopauzie)
- niewielka aktywność ruchowa/sportowa
- niedobory żywieniowe (wapń, witamina D)
- stosowanie używek (alkohol, palenie papierosów)
- przewlekłe stosowanie glikokortykosteroidów (GKS) w przebiegu różnych chorób, np. reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS).
Drugą główną przyczyną patologicznych złamań kompresyjnych jest choroba nowotworowa, a zwłaszcza przerzuty do kości kręgosłupa pochodzące głównie z raka piersi, płuc, nerki, prostaty oraz tarczycy. Przerzut może mieć charakter osteosklerotyczny, osteolityczny lub mieszany. Poza zmianami przerzutowymi część ma charakter guza pierwotnego.