Rola leków przeciwpadaczkowych w terapii bólu neuropatycznego
Skuteczność i bezpieczeństwo
dr n. med. Marcin Kopka
- W niniejszym artykule skupiono się na poszczególnych lekach przeciwpadaczkowych (AED – antiepileptic drugs), które mają zastosowanie w terapii ośrodkowego i obwodowego bólu neuropatycznego. Warto podkreślić, że celem postępowania jest zmniejszenie bólu, a niekoniecznie jego uśmierzenie
Leki przeciwpadaczkowe
Nową generację leków przeciwpadaczkowych wprowadzono do praktyki klinicznej we wczesnych latach 90. XX w. W porównaniu z wcześniejszymi są lepiej tolerowane przez chorych, rzadziej wchodzą w interakcje lekowe oraz mają nowe mechanizmy działania1. Procesy patofizjologiczne w padaczce, migrenie oraz bólu neuropatycznym wzajemnie się na siebie nakładają2, tymczasem nowe AED mogą mieć działanie przeciwbólowe3.
Ból neuropatyczny
Zgodnie z jedną z pierwszych definicji ból neuropatyczny określano jako stan zainicjowany lub wywołany uszkodzeniem, dysfunkcją lub przemijającym zaburzeniem obwodowego bądź ośrodkowego układu nerwowego (OUN)4. W 2008 r. International Association of the Study of Pain (IASP) zaproponowało nową definicję, w której się stwierdza, że ból neuropatyczny powstaje w wyniku bezpośredniego uszkodzenia lub choroby dotyczącej somatosensorycznej części układu nerwowego5 – zarówno obwodowej, jak i ośrodkowej, stąd ze względu na lokalizację uszkodzenia rozpoznaje się ośrodkowy lub obwodowy ból neuropatyczny. Należy podkreślić, że nie każde uszkodzenie układu nerwowego prowadzi do wystąpienia tego bólu, niemniej jest on wynikiem upośledzenia lub wyczerpania możliwości adaptacyjnych procesów plastyczności układu nerwowego.
Postawienie pewnego rozpoznania bólu neuropatycznego nie zawsze jest możliwe. Pomocne może być ustalenie odpowiedzi na następujące pytania:
- czy ból ma określoną lokalizację neuroanatomiczną
- czy wywiad zebrany od chorego sugeruje obecność uszkodzenia obwodowego lub ośrodkowego układu nerwowego
- czy którekolwiek z powyższych ustaleń zostało poparte testem potwierdzającym ból neuropatyczny
- czy występują zaburzenia przewodnictwa nerwowego?
Twierdzące odpowiedzi na wszystkie pytania wskazują na pewne rozpoznanie bólu neuropatycznego, natomiast na pierwsze i drugie łącznie z trzecim lub czwartym sugerują prawdopodobne, na pierwsze i drugie zaś – możliwe5.
Badania epidemiologiczne są trudne do przeprowadzenia z uwagi na subiektywny charakter odczuwania bólu, różnorodność zespołów bólowych oraz brak klinicznego standardowego narzędzia do identyfikacji neuropatycznego składnika doznań bólowych. Zgodnie z wynikami przeglądów systematycznych częstość występowania bólu neuropatycznego w populacji ogólnej szacuje się na 7-10%6.
