Fakoemulsyfikacja w oku po witrektomii tylnej jest złożonym problemem klinicznym. Do trudności, jakie może napotkać chirurg w trakcie tego zabiegu, należą m.in. częste problemy w rozszerzaniu źrenicy, niestabilność aparatu więzadłowego soczewki czy zespół retropulsji przepony tęczówkowo-soczewkowej. Trzeba także pamiętać o potencjalnie większym ryzyku wystąpienia odległych powikłań związanych z pierwotną przyczyną, która była wskazaniem do witrektomii. Zalicza się do nich m.in. torbielowaty obrzęk plamki, nawrót odwarstwienia siatkówki czy krwawienia. Jednak prawidłowo wykonany i udany zabieg poprawia wgląd w dno oka, pozwalając na odpowiednie kontrolowanie stanu operowanej wcześniej siatkówki.

Wprowadzenie

W ostatnich latach jesteśmy świadkami olbrzymiego postępu w chirurgii okulistycznej. Zaawansowanie technologiczne sprzętu, które idzie w parze z umiejętnościami i doświadczeniem chirurgów, a także dążenie do jak najszybszej rekonwalescencji i osiągnięcia dobrych wyników leczenia jest powodem coraz częstszego i chętniejszego wykonywania operacji wieloproceduralnych. Wymierne korzyści płynące z zabiegów łączonych obejmują mniejsze obciążenie fizyczne i psychiczne chorych oraz krótsze i potencjalnie rzadsze hospitalizacje, co obniża koszty funkcjonowania szpitali.¹ Zwrot w stronę operacji wieloproceduralnych obserwuje się w różnych typach zabiegów okulistycznych, w tym przede wszystkim w chirurgii zaćmy współistniejącej z jaskrą, schorzeniami rogówki czy zaburzeniami ciała szklistego i siatkówki.

Współczesna witrektomia jest operacją wykonywaną w systemie zamkniętym, zazwyczaj z wytworzeniem trzech portów twardówkowych (rzadziej dwóch portów z infuzją dokomorową) 20G, 23G, 25G lub 27G. Ten schemat istotnie zwiększył bezpieczeństwo śródoperacyjne i stał się punktem zwrotnym w upowszechnianiu chirurgii szklistkowo-siatkówkowej.² Jednoczesny postęp w diagnostyce pozwolił na precyzyjną kwalifikację pacjentów do operacji, w tym szczególnie zabiegów wieloproceduralnych.

Na łączenie operacji fakoemulsyfikacji (złotego standardu w chirurgii soczewki) z witrektomią ma również wpływ występowanie powitrektomijnego zmętnienia soczewki, dotyczące nawet 75-80% przypadków witrektomii bez substytutów ciała szklistego i niemal 100% u pacjentów z endotamponadą olejową.^3-7

Wśród czynników mających wpływ na rozwój lub progresję zaćmy po wykonanej witrektomii wymienia się:

• wiek pacjenta
• toksyczność światła mikroskopu operacyjnego
• oddziaływanie tlenu na białka soczewki i zachodzące w niej procesy glikacji
• współistnienie cukrzycy
• użycie endotamponady
• jatrogenny uraz soczewki (ryc. 1).⁸