Elektroretinogram całopolowy jest testem elektrofizjologicznym, który ocenia zsumowaną funkcję fotoreceptorów pręcikowych, czopkowych, komórek dwubiegunowych i amakrynowych. Wynik ERG jest kluczowy dla rozpoznania wielu wrodzonych i nabytych chorób oczu – powinien być analizowany łącznie z wywiadem, wynikami rutynowego badania okulistycznego i innych niezbędnych badań diagnostycznych. W części I artykułu opisano podstawy ERG i jego zastosowanie kliniczne ze szczególnym uwzględnieniem roli tego testu w diagnostyce zwyrodnienia barwnikowego siatkówki i retinopatii barwnikowych.

Wprowadzenie

Elektroretinogram całopolowy (ERG – full-field electroretinogram) jest powszechnie stosowanym testem elektrofizjologicznym oceniającym zsumowaną funkcję fotoreceptorów pręcikowych, czopkowych, komórek dwubiegunowych i amakrynowych (ryc. 1). Jest jedynym elektrofizjologicznym testem rejestrującym funkcję receptorów pręcikowych. ERG nie dostarcza informacji o zaburzeniu funkcji bioelektrycznej siatkówki na małych jej obszarach, np. plamki. W oparciu o sam wynik badania nie można postawić diagnozy choroby okulistycznej, gdyż nie ma charakterystycznych zmian w zapisie ERG, na podstawie których można by rozpoznać konkretną jednostkę chorobową. Z tego powodu ERG powinien być analizowany łącznie z wywiadem, wynikiem rutynowego badania okulistycznego oraz – jeżeli to konieczne – wynikami innych badań diagnostycznych. Wynik badania ERG jest kluczowy w diagnozie wielu wrodzonych i nabytych chorób oczu, szczególnie w ich wczesnych stadiach, w przypadku których obraz kliniczny i wykonane inne badania okulistyczne nie pozwalają na ustalenie rozpoznania.

Przeprowadzenie testu

Metodyka badania całopolowego elektroretinogramu błyskowego – ffERG

Sygnał całopolowego błyskowego elektroretinogramu ffERG (full-field electroretinogram) lub FERG (flash electroretinogram), w uproszczeniu oznaczanego jako ERG, powstaje w siatkówce oka w odpowiedzi na błysk światła o określonych parametrach czasowych, przestrzennych i spektralnych. Poszczególne składowe morfologii zapisu, tzw. fale, są wytwarzane w kilku różnych warstwach komórkowych siatkówki (ryc. 1).

Standaryzacja badań ERG, dokonana najwcześniej (w 1989 r.) przez ISCEV (International Society for Clinical Electrophysiology of Vision),^1-4 dotyczy całopolowej odpowiedzi siatkówki na błysk świetlny (flash ERG, FERG). W rutynowym teście FERG powinny być uwzględniane zalecenia aktualnego standardu. Obejmują one następujące wytyczne dotyczące metodyki badań: