Pacjenci zgłaszający się do okulistycznej izby przyjęć często skarżą się na niecharakterystyczne zaburzenia widzenia wymagające szerokiej diagnostyki różnicowej. Celem tej pracy jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat przyczyn często spotykanych objawów zgłaszanych przez pacjentów.

Błyski

Każdy pacjent skarżący się na widzenie błysków (flashes) powinien mieć zbadane dno oka po rozszerzeniu źrenicy. Izolowane błyski występują np. w trakcjach szklistkowo-siatkówkowych w przebiegu retinopatii cukrzycowej proliferacyjnej, retinopatii sierpowatokrwinkowej i retinopatii wcześniaczej.¹ Typowo błyski nie są wywoływane źródłem światła i są widziane również w ciemności.

Błyski i męty

Pojawiające się jednoczasowo błyski i męty (flashes and floaters) najczęściej wskazują na tylne odłączenie ciała szklistego (PVD – posterior vitreous detachment). Podczas badania dna oka lub badania USG w prezentacji B możemy uwidocznić częściowy lub kompletny pierścień Weissa leżący przed tarczą nerwu wzrokowego oraz tylną powierzchnię ciała szklistego. W badaniu dna oka należy wykluczyć obecność przedarć siatkówki, które zazwyczaj pojawiają się w tym samym czasie co PVD i może im towarzyszyć objaw pyłu tytoniowego – rozproszenie nabłonka barwnikowego siatkówki w ciele szklistym świadczące o przerwaniu ciągłości siatkówki sensorycznej.² Należy pamiętać, by pacjenta z izolowaną postacią PVD skierować na kontrolne badanie dna oka po okresie od tygodnia do 6 tygodni od pojawienia się pierwszych objawów, ponieważ wystąpienie przedarć siatkówki może być opóźnione o kilka tygodni w stosunku do PVD.³

Przedarcia występujące w przebiegu PVD są zazwyczaj podkowiaste, zlokalizowane najczęściej w kwadrantach skroniowym i górnym dna oka, mogą być również związane z wystąpieniem krwotoku do ciała szklistego lub z odwarstwieniem siatkówki.

W diagnostyce odwarstwień siatkówki, które są istotną przyczyną błysków, kwadrantowa lokalizacja błysków światła nie ma znaczenia, choć może być pomocne oszacowanie kwadrantu, w którym pojawiły się pierwsze ubytki w polu widzenia, np. jeśli ubytek rozpoczął się w kwadrancie górno-nosowym, przedarcie jest w kwadrancie dolno-skroniowym.³

W przypadku gdy pacjent skarży się na błyski pod postacią powoli poruszających się kul świetlnych oraz mętów, należy wykluczyć obecność nacieków naczyniówki i siatkówki spowodowanych przez proces zapalny lub rozrostowy.¹

Pseudobłyski

Diagnozując pacjenta z zaburzeniami widzenia, warto pamiętać, że zmętnienia na osi optycznej, a także szerokie źrenice po podaniu mydriatyków mogą dawać efekt olśnienia, czasami mylnie nazywany przez pacjentów błyskami. Światłowstręt może być nast...