Omówiono najnowsze obowiązujące zasady oceny okulistycznej osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców.

W dniu 18 lipca 2014 r. ukazało się Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2014 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców.¹ Rozporządzenie to weszło w życie w dniu 20 lipca 2014 r. Poprzednie przepisy automatycznie straciły moc prawną.²

Obowiązujące przepisy w szerszym stopniu uwzględniają propozycje dyrektywy Komisji Europejskiej.^3,4 Rozporządzenie to określa szczegółowo warunki i tryb przeprowadzania badania lekarskiego, zakres badań lekarskich, konsultacji specjalistów oraz szczegółowych badań diagnostycznych. Ponadto w dokumencie tym wymienione zostały jednostki uprawnione do przeprowadzania badań, wzory stosowanych dokumentów oraz wzór pieczątki uprawnionego lekarza, podmioty uprawnione do przeprowadzania szkoleń lekarzy w zakresie badań kierowców oraz wysokość opłat. Lekarz uprawniony do badań kierowców wydaje orzeczenie stwierdzające brak lub istnienie przeciwwskazań do kierowania pojazdami określonych kategorii oraz wskazuje ograniczenia, jeżeli takie występują.

W niniejszym opracowaniu przedstawione zostaną te fragmenty rozporządzenia wraz z komentarzem, które dotyczą badania okulistycznego.

Grupy kierowców

Wymagania co do stanu narządu wzroku osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców zostały zróżnicowane w zależności od kategorii prawa jazdy i wykonywanego zawodu do dwóch poziomów. W ten sposób, podobnie jak w poprzednich rozporządzeniach, kierowcy zostali zakwalifikowani do dwóch grup.

Grupa I 

Grupa ta obejmuje osoby ubiegające się o wydanie prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T lub posiadające takowe.

Grupa II

Do grupy tej zalicza się:

• osoby ubiegające się o wydanie prawa jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+ lub posiadające takowe, lub starające się o pozwolenie na kierowanie tramwajem
• osoby, o których mowa w art. 75 ust. 1 pkt. 6 ustawy, występujące o zezwolenie na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub przewożącym wartości pieniężne albo o przedłużenie ważności tego zezwolenia
• kierowców, o których mowa w art. 39j ust. 1 z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. z 2013 r. poz. 1414 oraz z 2014 r. poz. 486 i 805), zwanej dalej „ustawą o transporcie drogowym”, oraz przedsiębiorców lub innych osób osobiście wykonujących przewóz drogowy, o których mowa w art. 39m ustawy o transporcie drogowym
• osoby, o których mowa w art. 34 ust. 1, art. 60 lub art. 117 ust. 4 z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (instruktorzy, egzaminatorzy w ośrodkach szkolenia kierowców, instruktorzy techniki jazdy).¹
  
  

Wyniki badania okulistycznego powinny być wpisane na kartę badania okulistycznego, której wzór został podany w rozporządzeniu.¹

Kto może przeprowadzić badanie okulistyczne?

W grupie I może to być lekarz uprawniony do badań kierowców, który dokonuje oceny stanu zdrowia osoby badanej w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. Lekarz ten dokonuje oceny również narządu wzroku, uwzględniając:

• obecność i rodzaj schorzenia
• stopień zaawansowania objawów chorobowych i ich dynamikę z uwzględnieniem zarówno możliwości rozwoju choroby, jak i cofania się jej objawów
• zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu drogowego, jakie mogą mieć miejsce w przypadku kierowania przez tę osobę pojazdami.
  
  

Uprawniony lekarz zawsze może skierować osobę badaną na konsultacje do lekarza posiadającego specjalizację z okulistyki w celu oceny schorzenia lub stopnia zaawansowania objawów chorobowych. Konsultacje okulistyczne wskazane są w przypadku osób ze schorzeniami narządu wzroku, w przebiegu których ocena funkcji wzrokowych jest utrudniona, takich jak:

• obniżenie ostrości wzroku
• schorzenia okulistyczne i systemowe przebiegające z zawężeniem pola widzenia
• schorzenia okulistyczne lub zabiegi mogące powodować zaburzenia widzenia zmierzchowego i wrażliwość na olśnienie.
  
  

U osób, u których w ciągu ostatnich 12 miesięcy doszło do powstania jednooczności lub diplopii, uprawniony lekarz stwierdza istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. W tych przypadkach dopiero po 12-miesięcznym okresie adaptacji i obligatoryjnej konsultacji okulistycznej można stwierdzić brak przeciwwskazań do kierowania pojazdami. W przypadku chorób, w przebiegu których stan funkcji wzrokowych może się pogorszyć, specjalista chorób oczu powinien wskazać termin ponownej konsultacji okulistycznej.

Szczegółowe warunki badania lekarskiego w zakresie narządu wzroku określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.¹