Zaburzenia fizykochemiczne obserwuje się w materiałach służących do produkcji zarówno wcześniejszych, jak i współczesnych soczewek wewnątrzgałkowych.

Znaczne oczekiwania chorych co do jakości widzenia po operacji zaćmy powodują, że wystąpienie destrukcji wszczepionych sztucznych soczewek jest niepożądanym i zazwyczaj niespodziewanym zjawiskiem, którego konsekwencją jest obniżenie satysfakcji pacjenta.

Zaćma jest obecnie najczęstszą przyczyną pogorszenia ostrości wzroku w populacji osób po 60 r.ż. Fakoemulsyfikacja z wszczepieniem sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej jest powszechnie stosowaną metodą operacyjną traktowaną jako złoty standard chirurgii zaćmy. Dzięki wprowadzeniu w ostatnich latach odpowiednich mikronarzędzi chirurgicznych i zaawansowanego technologicznie sprzętu znacząco zmalała częstość występowania powikłań w chirurgii zaćmy. Szczególne znaczenie w postępach w fakoemulsyfikacji ma zastosowanie biokompatybilnych i stojących na wysokim poziomie technicznym soczewek wewnątrzgałkowych (IOL – intraocular lens). Biorąc pod uwagę osiągane wyniki operacyjne, wszczep IOL jest bez wątpienia jedną z najbardziej efektywnych metod rehabilitacji wzroku osób z zaćmą i wadami refrakcji.

Pierwowzór dzisiejszych soczewek wewnątrzgałkowych, wytworzony z całkowicie spolimeryzowanego polimetylometakrylatu (PMMA) i wszczepiony do oka ludzkiego przez Harolda Ridleya w 1950 r., podlegał w ciągu kilkudziesięciu lat wielokrotnym modyfikacjom.¹ Istotnej zmianie uległ również materiał, z którego obecnie produkowane są soczewki wewnątrzgałkowe. Począwszy od pierwszych modeli sztywnych soczewek z PMMA, do chwili obecnej zastosowano różne materiały, w tym silikon, akryl hydrofilny i hydrofobowy, dzięki którym ostatecznie soczewki uzyskały elastyczność i stało się możliwe ich zwijanie przed implantacją (ryc. 1).^2,3

Biorąc pod uwagę znaczne zmniejszenie częstości występowania powikłań śródoperacyjnych i pooperacyjnych oraz obserwowany względnie duży odsetek operowanych skarżących się na pogarszającą się z czasem jakość widzenia, należy zwrócić szczególną uwagę na stan wszczepionych IOL. Fakt, że sztuczne soczewki wewnątrzgałkowe są przenoszone z warunków panujących w pojemnikach transportowych, w których są przechowywane przed operacją, do swoistego środowiska, jakim jest wnętrze gałki ocznej, wydaje się istotnie wpływać na ich stan fizykochemiczny w późnym okresie pooperacyjnym. Nie bez znaczenia pozostaje także oddziaływanie czynników biologicznych związanych z przebywaniem IOL w cieczy wodnistej i ich bezpośredni kontakt z tkankami oka. Z opublikowanych doniesień wynika, że wtórnym zmianom fizykochemicznym mogą ulegać IOL zbudowane z każdego rodzaju stosowanych materiałów.