Stożek rogówki jest jednym z najczęstszych zaburzeń rogówki. Etiologia choroby jest wieloczynnikowa, jednoznaczna przyczyna nie została wyjaśniona. Objawy kliniczne, a co za tym idzie – leczenie, zależą od zaawansowania schorzenia. Wraz z progresją choroby następuje stopniowa utrata ostrości widzenia, której nie da się skompensować za pomocą korekcji okularowej. Zaawansowane postaci stożka rogówki leczy się przy użyciu keratoplastyki. Obligatoryjną terapią jest sieciowanie włókien kolagenowych rogówki. Coraz częściej stosuje się także wszczepy pierścieni śródrogówkowych, procedury ablacji laserowej i kombinacje tych metod. W artykule opisano aktualne metody leczenia stożka rogówki.

WPROWADZENIE

Stożek rogówki jest przykładem niezapalnej, postępującej ektazji rogówki. Zwykle występuje obustronnie i zajmuje jej centralny i paracentralny obszar. Nazwa wywodzi się od greckiego słowa „kerato” (oznaczającego róg) i łacińskiego „conus” (definiującego stożek).

Pierwsze wzmianki o stożku rogówki pochodzą z pracy doktorskiej niemieckiego okulisty Burcharda Maucharta, który opisał tę dystrofię w 1748 r. pod nazwą „staphyloma diaphanum”. Jednak dopiero w 1854 r. brytyjski lekarz John Nottingham wyodrębnił stożek jako jednostkę chorobową.¹ W 1859 r. William Bowman zdiagnozował chorobę przy użyciu oftalmoskopu,² a w roku 1888 Eugene Kalt skonstruował specjalne nakładki twardówkowe poprawiające ostrość widzenia u pacjentów ze stożkiem rogówki.³

Schorzenie to zalicza się do najczęstszych zaburzeń rogówki. Częstość występowania oszacowano na 50-230 przypadków na 100 000 osób.⁴ W równym stopniu dotyczy różnych ras, nie zauważono także determinacji płci. Typowo choroba ma swój początek w okresie dojrzewania i wykazuje progresję do 3-4 dekady życia. Może jednak rozpocząć się w późniejszym okresie, jak również zahamować postęp w każdym wieku. Rzadko ujawnia się przed 10 r.ż.

Najczęściej stożek rogówki ma charakter odizolowany. Stwierdzono jednak jego współistnienie z wieloma jednostkami chorobowymi, co ilustruje tabela 1.⁵

Jednoznaczna przyczyna choroby nie została wyjaśniona. Etiologia jest wieloczynnikowa. Liczne badania wykazały, że istnieje silny związek między pocieraniem oczu a rozwojem stożka rogówki.⁶ Może to być spowodowane aktywacją procesów gojenia się ran – wtórnych do mechanicznego urazu – i uruchamianiem ścieżek sygnałowych, dających początek zmianom morfologii rogówki. Przyczyną może okazać się także bezpośrednie tarcie między keratocytami, w wyniku czego wytwarza się zwiększone ciśnienie hydrostatyczne w oku.