Metoda wizualizacji typu heads-up pozwala rzutować obraz znajdujący się w polu widzenia operatora poza okular mikroskopu. Dzięki niej spada liczba błędów związanych z odrywaniem wzroku od pola operacyjnego przez chirurga. Dodatkowo możliwość wizualizacji szczegółów pola operacyjnego podczas zabiegu (w tym optycznej koherentnej tomografii) bez konieczności korzystania z urządzeń zewnętrznych znacząco zwiększyła komfort operacji okulistycznych. W niniejszej pracy podsumowano aktualną wiedzę na temat wykorzystania metody wizualizacji typu heads-up w okulistyce.

Wprowadzenie

Okulistyczne mikroskopy chirurgiczne stale podlegają zmianom. Najnowsze odkrycia technologii ułatwiają integrację metod obrazowania z wysokiej jakości sprzętem optycznym, co ma istotny wpływ na ostateczny wynik operacji i komfort jej przeprowadzania. Przez dziesięciolecia królowała tradycyjna metoda mikroskopii operacyjnej, jednak postępy w chirurgii okulistycznej wymuszają wprowadzanie ulepszeń także w mikroskopach. Współczesne mikroskopy chirurgiczne to wyrafinowane narzędzia optyczno-manipulacyjne, zapewniające potrzebne oświetlenie i wizualizację, w tym odpowiednie odzwierciedlenie szczegółów i głębię ostrości pola operacyjnego.

Jednym z innowacyjnych rozwiązań w dziedzinie mikroskopii operacyjnej jest przeniesienie głównej soczewki skupiającej mikroskopu powyżej źródeł światła osiowego i współosiowego. W praktyce takie rozwiązanie pozwala oświetlić pole operacyjne światłem skolimowanym (równoległym, nieskupionym) i w efekcie uzyskać stabilny czerwony refleks na sześciokrotnie większym obszarze pola operacyjnego w porównaniu z konwencjonalnymi mikroskopami.¹ Innym nowatorskim rozwiązaniem technologicznym jest wyświetlanie obrazu pola operacyjnego na dużym ekranie (ryc. 1).

HUD w systemach mikroskopowych

Jednym z głównych kierunków zmian technologicznych w okulistyce są próby poprawy wizualizacji podczas zabiegów mikrochirurgicznych. Wykorzystanie systemu wyświetlającego obraz HUD (heads-up display) jako narzędzia poprawiającego wydajność i precyzję datuje się na późne lata 40. ubiegłego wieku. Początkowo wprowadzono tę technologię w lotnictwie, aby ułatwić pilotom myśliwców namierzanie celu w ciemności. W założeniu miała ona dostarczać jak najwięcej informacji w czasie rzeczywistym bezpośrednio w polu widzenia operatora i eliminować w ten sposób czynności rozpraszające uwagę (np. ruchy głowy). Rozwój technologii HUD przypada na lata 70. Udoskonalono ją wówczas na tyle, że oprócz informacji o położeniu względem celu pokazywała pilotom takie dane, jak: prędkość, wysokość n.p.m., wskaźniki nawigacyjne i trasa przelotu. Dzięki tym parametrom piloci myśliwców mieli większą wiedzę o bieżącej sytuacji, co przekładało się na dokładność manewrów. Do dziś system HUD jest wykorzystywany w samolotach komercyjnych i przemyśle motoryzacyjnym: zapewnia operatorowi dostęp do potrzebnych informacji, co w praktyce przyspiesza podejmowanie decyzji.