Przeszczepienie rogówki to jedna z coraz częściej stosowanych metod leczenia w okulistyce. Obejmuje takie techniki operacyjne, jak: keratoplastyka drążąca, keratoplastyka warstwowa przednia i tylna oraz przeszczepienie komórek rąbka rogówki. Techniki te różnią się liczbą warstw rogówki objętych przeszczepieniem, wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu oraz możliwymi powikłaniami śród- i pooperacyjnymi. Udział procentowy poszczególnych metod w całkowitej rocznej liczbie wykonywanych przeszczepień przedstawia się różnie, w zależności od kraju. Poważnym problemem ograniczającym liczbę zabiegów jest niewystarczająca dostępność rogówek od dawców.

Wprowadzenie

W skali globalnej upośledzenie widzenia [obejmujące wg definicji World Health Organization (WHO) upośledzenie widzenia w stopniu umiarkowanym i ciężkim oraz ślepotę] dotyczy ok. 285 mln ludzi. Jego najczęstszymi przyczynami są: nieskorygowana wada refrakcji, zaćma oraz jaskra. Wśród osób z upośledzeniem widzenia aż 39 mln dotkniętych jest ślepotą,¹ do której zazwyczaj prowadzą zaćma (odpowiada za ok. 50% przypadków ślepoty), choroby rogówki (kolejne 10%), jaskra, zwyrodnienie plamki związane z wiekiem, cukrzyca oraz inne, rzadsze przyczyny.²

Rogówka znajduje się w przedniej części gałki ocznej i stanowi ¹/6 jej części. Jej prawidłowa struktura oraz właściwe funkcjonowanie pozwalają na zachowanie ciągłości gałki ocznej, ochronę struktur położonych za rogówką oraz odgrywanie roli ośrodka najsilniej załamującego promienie świetlne w układzie optycznym ludzkiego oka. W budowie rogówki wyróżnia się następujące warstwy: nabłonek, błonę Bowmana, zrąb, błonę Descemeta i śródbłonek.³ W 2013 r. została zdefiniowana i scharakteryzowana nowa warstwa w strukturze ludzkiej rogówki: warstwa Dua. Znajduje się ona przed błoną Descemeta, jest pozbawiona komórek i zbudowana z sieci włókien kolagenowych zorientowanych w różnych kierunkach. Odkrycie tej szczególnie mocnej warstwy rogówki może być istotne zarówno dla zrozumienia biomechaniki rogówki i mechanizmu powstawania niektórych patologii rogówki (jak descemetocele czy dystrofie rogówki występujące przed błoną Descemeta), jak i dla dalszego rozwoju technik operacyjnych obejmujących głębokie warstwy rogówki.⁴

Utrzymanie przejrzystości rogówki, niezbędne do zachowania prawidłowego widzenia, zależy od kilku czynników. Pierwszym z nich jest określony, uporządkowany układ włókien kolagenowych, z których składa się rogówka. Dezorganizacja tej struktury, np....

Choroby rogówki prowadzące do upośledzenia widzenia i ślepoty to m.in.: