W pracy przedstawiono najczęściej występujące u dorosłych guzy gałki ocznej, zarówno pierwotne, jak i przerzutowe, z których objawami zgłaszają się również chorzy do Kliniki Otolaryngologii, Onkologii Laryngologicznej, Audiologii i Foniatrii UM w Łodzi.

Wprowadzenie

Nowotwory mogą dotyczyć wszystkich tkanek oka. Objawy kliniczne nowotworu oka znacząco się różnią w zależności od tego, która tkanka jest objęta procesem nowotworzenia. Nowotworami gałki ocznej mogą być guzy pierwotne, tj. najczęściej występujący u dorosłych czerniak złośliwy naczyniówki¹ oraz siatkówczak u dzieci,² lub guzy wtórne jako ogniska przerzutowe, które zdarzają się prawdopodobnie częściej niż pierwotne złośliwe zmiany.³

Nowotwory wewnątrzgałkowe oprócz wylewu krwi do komory przedniej oka czy jaskry wtórnej powodują rozwinięcie się bolesnego stanu zapalnego oka, a jako daleki skutek – utratę wzroku.⁴

Guzy pierwotne, guzy przerzutowe, guzy rozszerzające się z sąsiednich struktur oraz nowotwory układowe mogą wpływać na tkanki przydatków narządu wzroku, tj. powieki czy narząd łzowy. Wiele guzów oka jest histologicznie łagodnych, ale miejscowo inwazyjnych i w ograniczonej przestrzeni gałki ocznej czy oczodołu mogą one powodować znaczne zniekształcenie okolicznych tkanek. Dobór odpowiedniej metody leczenia wiąże się z wykonaniem rozszerzonych i szczegółowych badań, stąd obserwacja pierwszych objawów i wczesne rozpoznanie guza narządu wzroku są ważnymi czynnikami skutecznego leczenia.⁵

Kański dzieli guzy gałki ocznej na: melanocytarne zmiany spojówki, bezbarwnikowe guzy spojówki, guzy błony naczyniowej, guzy błony naczyniowej, guzy siatkówki oraz guzy nabłonka barwnikowego siatkówki (tab. 1). Do grupy guzów błony naczyniowej należą m.in. czerniak złośliwy naczyniówki oraz przerzuty raka, a do grupy guzów siatkówki m.in. siatkówczak.³ Nowotwory narządu wzroku są poważnym wyzwaniem terapeutycznym ze względu na bliskość wrażliwych tkanek oraz konieczność zniszczenia komórek guza przy jednoczesnym zminimalizowaniu ryzyka utraty wzroku i innych zagrożeń dla życia chorego. Zachowanie wzroku zależy od początkowej masy guza oraz jego lokalizacji.⁴

Guzy przerzutowe gałki ocznej

Nowotwór przerzutowy jest najbardziej rozpowszechnionym nowotworem złośliwym oka.⁶ Pierwotnymi ogniskami są zazwyczaj sutek u kobiet i oskrzele u mężczyzn, rzadziej nerka, jądro i przewód pokarmowy.³

Przerzuty raka sutka do gałki ocznej mogą wystąpić zarówno u kobiet, jak i mężczyzn.7 Częstość występowania raka piersi u mężczyzn w ostatnich latach wzrasta ze względu na brak świadomości dotyczącej choroby wśród męskiej populacji. W rezultacie u...