Cukrzyca wywołuje liczne powikłania ze strony narządu wzroku, m.in. choroby nerwu wzrokowego zaliczane do neuropatii niedokrwiennych. U pacjenta z wieloletnią cukrzycą istotnymi przyczynami pojawienia się obrzęku tarczy nerwu wzrokowego mogą być przednia niedokrwienna neuropatia nerwu wzrokowego niezwiązana z zapaleniem tętnic oraz papillopatia cukrzycowa.

Wprowadzenie

Przewlekła hiperglikemia w cukrzycy prowadzi do rozwoju powikłań o charakterze mikro- i makroangiopatii oraz neuropatii. Najczęstszym i najlepiej opisanym w literaturze powikłaniem okulistycznym cukrzycy jest retinopatia. Spośród pozostałych powikłań na uwagę zasługują choroby nerwu wzrokowego (NW) przebiegające pod postacią papillopatii cukrzycowej (DP – diabetic papillopathy) i przedniej niedokrwiennej neuropatii niezwiązanej z zapaleniem tętnic (NAAION – nonarteritic anterior ischemic optic neuropathy).¹ Obie choroby zaliczane są do grupy neuropatii niedokrwiennych, charakteryzują się jednak odmiennym obrazem klinicznym. Aby lepiej zobrazować omawiane zagadnienia, przedstawiamy przypadek chorego, u którego w przebiegu wieloletniej cukrzycy typu 1 doszło do rozwoju retinopatii cukrzycowej oraz obustronnego obrzęku tarczy nerwu wzrokowego (TNW). Ogólnoustrojowa steroidoterapia przyniosła poprawę ostrości wzroku (VA – visual acuity), ale ubytki w polu widzenia (PW) nie ustąpiły. Obserwowano zanik włókien NW w obojgu oczach.

Opis przypadku

Mężczyzna, 31 lat, zgłosił się na dyżur okulistyczny do Kliniki Okulistyki WIM z powodu pogorszenia widzenia w oku prawym (OP) trwającego od 2 dni. Dwa miesiące wcześniej, jak wynikało z dokumentacji medycznej, okulista w poradni rejonowej rozpoznał stan przedzakrzepowy w OP. VA obojga oczu wynosiła wówczas 1,0 wg Snellena. U chorego występowały: cukrzyca typu 1 rozpoznana w 7 r.ż., nadciśnienie tętnicze I stopnia, hipercholesterolemia oraz otyłość (wskaźnik masy ciała [BMI – body mass index] 38,1). W wywiadzie nie odnotowano epizodów hipotensji po leku przeciwnadciśnieniowym, stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA_1c) wynosiło 6,9%. Dotychczasowe leczenie okulistyczne ograniczało się do fotokoagulacji laserowej (FKL) siatkówki OP.

VA OP wg Snellena wynosiła 0,2, oka lewego (OL) – 0,9. Ciśnienie wewnątrzgałkowe w obojgu oczach było prawidłowe. Nie stwierdzono odchyleń w zakresie aparatu ochronnego i przedniego odcinka obojga oczu. Badanie dna oka wykazało w OP bladość TNW...

Optyczna koherentna tomografia (OCT – optical coherence tomography) plamek wykazała obecność płynu pod siatkówką neurosensoryczną w OP oraz torbielowate przestrzenie płynowe w zewnętrznych warstwach siatkówki ze zwiększeniem jej grubości w OL (...