W artykule przedstawiono przypadek 43-letniego pacjenta z masywnym obustronnym powiększeniem gruczołów łzowych, u którego rozpoznano idiopatyczne zapalenie przy granicznych wartościach IgG4 w surowicy krwi. Uzyskano regresję zmian po częściowej resekcji i leczeniu przeciwzapalnym. Omówiono różnicowanie, problemy diagnostyczne i aktualne poglądy na etiopatogenezę schorzenia.

Opis przypadku

Mężczyzna w wieku 43 lat został skierowany do Poradni Onkologii Okulistycznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu z ustalonym w innym ośrodku rozpoznaniem guzów obu oczodołów. Pacjent zgłaszał obecność kulistych mas w okolicy górno-bocznej obu oczodołów w rzucie gruczołów łzowych od około 3 lat. Masy te w ostatnim czasie znacznie się powiększyły (ryc. 1A i B oraz 2A). W dzieciństwie stwierdzono u niego wrodzoną malformację szpary powiekowej obojga oczu w postaci jej zwężenia. Poza tym chory przewlekle leczył się z powodu astmy oskrzelowej. Wywiad rodzinny był nieobciążony.

W badaniu przedmiotowym najlepsza skorygowana ostrość wzroku prawego oka wynosiła 1,0 (Snellen), a lewego 0,5. Wywiad wskazywał zwężenie szpary powiekowej jako przyczynę niedowidzenia lewego oka. Ruchomość obu gałek ocznych była prawidłowa, reakcje źreniczne niezaburzone. W badaniu palpacyjnym oczodołów stwierdzono obustronnie bezbolesne, twarde, przesuwalne guzy w rzucie gruczołów łzowych. Wydzielanie łez badane metodą Schirmera było prawidłowe. Odcinek przedni i dno obojga oczu nie wykazywały odchyleń od stanu prawidłowego.

W badaniach obrazowych (MR, USG) stwierdzono obustronne powiększenie gruczołów łzowych o charakterze torbieli płynowych (OL>OP), nieulegające wzmocnieniu po podaniu środka kontrastowego (ryc. 1C i D), oraz powiększenie ślinianek przyusznych. Biopsja cienkoigłowa wykonana w ośrodku kierującym pacjenta sugerowała występowanie gruczolaka wielopostaciowego gruczołu łzowego.

Zlecono badania laboratoryjne krwi, w których stwierdzono zwiększone stężenie CRP: 11,8 mg/l (N: 0,0-5,0 mg/l), stężenie IgG4 w górnej granicy normy: 129 mg/dl (N: 5-130 mg/dl), hipercholesterolemię: 6,66 mmol/l (N: 3,6-5,2 mmol/l). Wykluczono ...