Ektazje rogówki to grupa niezapalnych schorzeń charakteryzujących się zwykle obustronnym ścieńczeniem centralnej, paracentralnej lub obwodowej rogówki. Najczęściej występującymi ektazjami są stożek rogówki, następnie rogówka kulista oraz zwyrodnienie brzeżne przezroczyste. Najczęstszymi objawami choroby są nieregularny astygmatyzm i postępująca krótkowzroczność. W przeszłości preferowaną metodą postępowania we wczesnych stadiach była obserwacja, a w przypadkach bardziej zaawansowanych – keratoplastyka drążąca. Obecnie rozwój technik chirurgicznych i laserowych pozwala na wcześniejszą interwencję chirurgiczną, jednocześnie przynosząc lepsze efekty. Z drugiej strony te same lasery mogą być przyczyną powstania jatrogennych ektazji, na przykład po zabiegach laserowej korekcji wad wzroku.

Wprowadzenie

Choroby rozstrzeniowe rogówki, czyli ektazje, to grupa schorzeń (tab. 1) charakteryzująca się postępującym zmniejszeniem grubości rogówki i rozwojem nieregularnego astygmatyzmu (ryc. 1). Stożek rogówki – najczęstsza z ektazji – objawia się powstaniem paracentralnego lub centralnego uwypuklenia i ścieńczenia rogówki. Ze względu na częste występowanie choroby dostępne są liczne wyniki pochodzące z publikacji oceniających modele postępowania oraz protokoły diagnostyczne i terapeutyczne. Odmiennie przedstawia się sytuacja w przypadku rzadziej obserwowanych ektazji, tj. rogówki kulistej i zwyrodnienia brzeżnego przezroczystego – z uwagi na dużo rzadsze występowanie liczba materiałów badawczych jest skąpa. Z tego względu jeszcze do niedawna wczesne i średnio zaawansowane przypadki poddawane były jedynie obserwacji, dopiero w zaawansowanych podejmowano próby interwencji chirurgicznej, czyli przeszczepów drążących rogówki o wątpliwym rokowaniu w długim okresie obserwacji.

Należy również pamiętać o wąskiej, lecz stale rosnącej grupie jatrogennych ektazji powstających w wyniku laserowej korekcji wad wzroku.

W pracy autorzy przedstawią informacje dotyczące rogówki kulistej i zwyrodnienia brzeżnego przezroczystego.

Rogówka kulista (keratoglobus)

Rogówka kulista to degeneracyjna niezapalna choroba, cechująca się znacznym zmniejszeniem grubości i zmianą kształtu rogówki. Staje się objawowa zwykle w 2-3 dekadzie życia, ale pierwsze objawy występują zwykle od urodzenia.¹

Przypuszcza się, że mechanizm powstawania choroby może być podobny jak w przypadku stożka rogówki, natomiast jak dotąd żadne konkretne geny czy mutacje nie zostały określone.

Rogówka kulista charakteryzuje się stopniowym wypiętrzaniem tkanki rogówki na całej powierzchni, tj. od rąbka do rąbka. Średnica rogówki pozostaje niezmieniona, co stanowi kryterium odróżniające ją od woloocza.2 Histopatologiczne zmiany w obrębie ...