Postępowanie w orbitopatii towarzyszącej chorobie Gravesa-Basedowa
dr n. med. Tomasz Tomkalski1
lek. Paweł Wójtowiec1
lek. Anna Wójtowiec2
- W artykule oprócz przedstawienia postępowania w orbitopatii towarzyszącej chorobie Gravesa-Basedowa omówiono także jej epidemiologię, czynniki ryzyka, objawy kliniczne i diagnostykę
- Oftalmopatia tarczycowa stanowi poważny problem interdyscyplinarny wymagający współpracy nie tylko endokrynologa i okulisty, lecz często także larynogologa, radioterapeuty i chirurga, a leczenie chorych w ośrodkach referencyjnych zwiększa skuteczność terapii oraz poprawia jakość ich życia
Choroba Gravesa-Basedowa to schorzenie autoimmunologiczne,w którym przeciwciała IgG wiążą się z receptorami hormonu tyreotropowego (TSH) w gruczole tarczowym, prowadząc do nadmiernej produkcji tyroksyny i trójjodotyroniny, a w konsekwencji do zwiększenia tarczycy i rozwoju jej unaczynienia1.
Orbitopatia Gravesa (GO – Graves’ orbitopathy; TED – thyroid eye disease; oftalmopatia tarczycowa, oftalmopatia naciekowo-obrzękowa) to zespół objawów ocznych związanych z przewlekłym, autoimmunologicznym zapaleniem tkanek miękkich oczodołu (mięśni gałki ocznej, tłuszczu oczodołowego, tkanki łącznej), prowadzący do przejściowego lub trwałego uszkodzenia narządu wzroku. Jest jednym z najczęstszych objawów pozatarczycowych towarzyszących chorobie Gravesa-Basedowa, a zarazem najczęstszą przyczyną wytrzeszczu u dorosłych. Ograniczenie ruchomości gałki ocznej wynika z uszkodzenia włókien mięśniowych, ich zwłóknienia, a w konsekwencji skrócenia. Z powodu powiększenia objętości zawartości oczodołu dochodzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzoczodołowego skutkującego uciskiem nerwu wzrokowego2.
Oftalmopatia tarczycowa stanowi zatem poważny problem interdyscyplinarny, wymagający współpracy nie tylko endokrynologa i okulisty, lecz często także larynogologa, radioterapeuty, chirurga. Prowadzenie chorych w ośrodkach referencyjnych pozwala na zwiększenie skuteczności leczenia i poprawę ich jakości życia.
Epidemiologia
Orbitopatia tarczycowa występuje u 25-50% pacjentów z chorobą tarczycy. W 90% towarzyszy chorobie Gravesa-Basedowa w fazie nadczynności tarczycy, może jednak pojawić się u osób z niedoczynnością tarczycy(5%) lub bez klinicznych objawów choroby (5%). Częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn, rozwija się zwykle po 40 roku życia.
Mimo że etiopatogeneza nie jest do końca jasna, to ma ona duże znaczenie przy wyborze odpowiedniego leczenia3.
Czynniki ryzyka
Udowodniono związek orbitopatii tarczycowej z niektórymi czynnikami środowiskowymi i endogennymi, takimi jak:
• palenie tytoniu – główny czynnik ryzyka rozwoju orbitopatii tarczycowej, który wymaga od lekarza przeprowadzenia dokładnego wywiadu i przekazania pacjentowi tej informacji
