Częstość wizyt kontrolnych uzależniona jest od stopnia zaawansowania potencjalnych najczęstszych powikłań związanych z porażeniem nerwu twarzowego, jakimi są: niedomykalność powiek, keratopatia ekspozycyjna i zespół suchego oka. W najcięższych przypadkach pacjenci mogą wymagać nawet leczenia w warunkach szpitalnych, a w razie nieskuteczności leczenia zachowawczego – natychmiastowego leczenia chirurgicznego.
Metody inwazyjne
Leczenie toksyną botulinową
Jeżeli intensywne nawilżenie powierzchni oka nie przynosi zadowalającego efektu, można wywołać odwracalną ptozę za pomocą wstrzyknięcia toksyny botulinowej do mięśnia dźwigacza powieki górnej, której działanie utrzymuje się około 3 miesięcy. Powikłaniem tego leczenia może być długo utrzymujące się dwojenie, które z czasem ustępuje.
Tabela 2. Objawy okulistyczne porażenia nerwu twarzowego
W przypadku nieskuteczności leczenia zachowawczego wdrażane jest leczenie chirurgiczne.
Tarsorafia
W leczeniu przetrwałej porażennej niedomykalności powiek można wykonać zszycie szpary powiekowej, tzw. tarsorafię. W zależności od stanu pacjenta i preferencji chirurga przeprowadza się tarsorafię całkowitą, boczną lub przyśrodkową; czasową lub trwałą.
Często stosuje się trwałą tarsorafię boczną. Zabieg ten pozwala na ochronę rogówki z zachowaniem wolnej osi optycznej. Istnieją różne techniki wykonywania zabiegu. Jedną z nich jest płytkie nacięcie wzdłuż linii szarej obszaru powieki przeznaczonego do zszycia, następnie nieznaczne ścięcie wolnej części blaszki tylnej powieki. Blaszka tylna zaopatrywana jest szwami rozpuszczalnymi, a przednia nierozpuszczalnymi.
Resekcja dźwigacza powieki
Zabieg ma na celu zmniejszenie retrakcji powieki górnej przez osłabienie działania jej mięśnia dźwigacza, który jest antagonistą dla mięśnia okrężnego oka.
Podwinięcie powieki górnej
W przypadku podwinięcia powieki górnej metody chirurgiczne związane są z przywróceniem prawidłowego ustawienia powiek.
W łagodnych przypadkach wykonywana jest repozycja przedniej blaszki powieki. W umiarkowanych i ciężkich podwinięciach w zależności od stanu klinicznego pacjenta można wykonać klinową resekcję tarczki, zastosować przeszczep błony śluzowej, wydłużyć tylną blaszkę lub wykonać przeszczep chrząstki z małżowiny usznej11.
Rycina 2. Bezpośrednie przyszycie złotego ciężarka do tarczki powieki górnej. Źródło: Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Odwinięcie powieki dolnej
W przypadku odwinięcia powieki dolnej techniki operacyjne skracające powiekę i przywracające jej prawidłowe ustawienie pozwalają na utrzymanie filmu łzowego w obrębie worka spojówkowego12,13. W tym przypadku można wykonać plastykę kąta przyśrodkowego wg Lee i założyć szew na kąt boczny. Wybranie techniki operacyjnej jest cechą indywidualną zależną od stanu klinicznego i objawów zgłaszanych przez pacjenta.