Centralna surowicza chorioretinopatia (CSC, CSR, CSCR – central serous chorioretinopathy) jest drugą po cukrzycowej najczęściej występującą postacią makulopatii w grupie chorych między trzecią a piątą dekadą życia¹. Morfologicznie CSR objawia się surowiczym uniesieniem siatkówki neurosensorycznej (NSD – neurosensory retinal detachement) w okolicy plamki żółtej z towarzyszącym w niektórych przypadkach ogniskowym odwarstwieniem nabłonka barwnikowego (RPE – retinal pigment epithelium).

Przebieg kliniczny i objawy subiektywne zgłaszane przez pacjentów z CSR zależą od lokalizacji. W przypadku zajęcia obszaru dołeczka środkowego obserwuje się objawy zamazanego widzenia na odległość i metamorfopsji przy patrzeniu z bliska oraz względny mroczek centralny i obniżenie poczucia kontrastu w wykonanej perymetrii automatycznej. Analiza demograficzna wskazuje, że schorzenie częściej dotyka mężczyzn niż kobiety, a czynnikami ryzyka wystąpienia choroby są: typ osobowości A, gwałtowny lub długotrwały stres psychiczny, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia krzepnięcia, zaburzenia przebiegające ze zwiększoną produkcją endogennego kortyzolu (choroba Cushinga), ciąża, a także przyjmowanie steroidów².

Etiologia centralnej surowiczej retinopatii nie jest w pełni jasna. Wiadomo, że CSR jest następstwem zwiększonej przepuszczalności naczyń i wzrostu ciśnienia hydrostatycznego w przestrzeni okołonaczyniowej naczyniówki. Powyższe zmiany prowadzą do fizycznego przełamania bariery nabłonka barwnikowego i gromadzenia się płynu pod siatkówką². Wśród innych możliwych mechanizmów CSR wskazuje się na dysfunkcję RPE, zaburzenie autoregulacji choriokapilarów naczyniówki, nadkrzepliwość ze zwiększoną agregacją płytek krwi. Za te ostatnie zmiany mogą być odpowiedzialne zwiększone wytwarzanie endogennego kortyzolu lub nadmierne przyjmowanie steroidów egzogennych.

Centralna surowicza chorioretinopatia u młodszych pacjentów występuje zazwyczaj w ostrej postaci o nagłym początku objawów i większość tych przypadków ustępuje samoistnie bez trwałych następstw czynnościowych (ryc. 1 i 2)3. U niektórych chorych mo...

Laseroterapia

Jedną z najwcześniej wprowadzonych metod leczenia CSR była konwencjonalna (nadprogowa) ogniskowa laserokoagulacja siatkówki laserem argonowym aplikowana na miejsce przecieku. Jednak analiza i ocena serii leczonych przypadków dowodzą, że termiczna ...