Gruźlicze zapalenie błony naczyniowej – epidemiologia, diagnostyka, leczenie
lek. Iwona Skalska1
lek. Natalia Mackiewicz1
dr hab. n. med. Agnieszka Kubicka-Trząska1,2
- W artykule omówiono zagadnienia dotyczące gruźlicy, takie jak dane epidemiologiczne, charakterystyka czynnika etiologicznego, drogi zakażenia i diagnostyka, a także szczegółowo przedstawiono obraz kliniczny gruźliczego zapalenia błony naczyniowej oka oraz metody jego rozpoznawania i leczenia
Gruźlicze zapalenie błony naczyniowej jest najczęstszą oczną postacią kliniczną zakażenia prątkami gruźlicy. Częstość występowania tej postaci infekcyjnego zapalenia błony naczyniowej wynosi 1,54-5,74%, natomiast w krajach, w których gruźlica występuje endemicznie, może sięgać 11%. Rozpoznanie gruźliczego zapalenia błony naczyniowej jest trudne, ponieważ zmiany zapalne mogą imitować inne postacie zapalenia błony naczyniowej. Dla okulisty podstawową trudnością jest wybór odpowiedniej metody diagnostycznej. Wykrywanie prątków w płynach wewnątrzgałkowych czy wykrywanie DNA bakterii są obarczone ryzykiem wyników fałszywie ujemnych ze względu na niską zawartość prątków w badanym materiale. Testy diagnostyczne nowej generacji oparte na wykrywaniu interferonu γ – QuantiFERON-TB Gold i T-SPOT.TB – wykazują większą swoistość w diagnostyce gruźliczego zapalenia błony naczyniowej, ale u chorych z obniżoną odpornością, np. zakażonych wirusem HIV, mogą mieć również zmniejszoną wiarygodność diagnostyczną.
Dane epidemiologiczne
Gruźlica jest chorobą, z którą medycyna zmaga się od stuleci. Mimo nieustannie prowadzonych działań w zakresie zdrowia publicznego nadal pozostaje ona jednym z największych zagrożeń zdrowotnych w ujęciu globalnym. Szacuje się, że rocznie na świecie przybywa 10 milionów zakażonych gruźlicą1. Gruźlica należy do czołówki dziesięciu głównych przyczyn zgonów na świecie i prowadzi w rankingu najczęstszych przyczyn zgonów z przyczyn zakaźnych wywołanych pojedynczym czynnikiem chorobotwórczym – Mycobacterium tuberculosis1. W większości przypadków chorzy na gruźlicę to osoby dorosłe, dwukrotnie częściej chorują mężczyźni1. Obecnie szacuje się, że na świecie zakażonych jest 1,7 miliarda osób, u których może rozwinąć się aktywna postać choroby1. Zaledwie u 10% zakażonych dojdzie do rozwoju objawowej gruźlicy, natomiast u 90% występuje latentna postać choroby, która nieleczona w 5-10% przypadków ulegnie aktywacji w ciągu życia2,3. Ryzyko konwersji do aktywnej postaci jest największe w ciągu pierwszych dwóch lat od zakażenia i sprzyja mu spadek odporności, a szczególnie zakażenie wirusem HIV4. Poważny problem stanowi lekooporna postać gruźlicy. Szacuje się, że rocznie na świecie pojawia się ok. pół miliona nowych przypadków opornej na działanie leków gruźlicy1.