Neuropatia jaskrowa – jak prawidłowo przeprowadzić diagnostykę

dr n. med. Małgorzata Mulak

Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Adres do korespondencji:

dr n. med. Małgorzata Mulak

Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław

e-mail: malgorzata.mulak@umed.wroc.pl

  • Jaskra otwartego kąta przez wiele lat rozwija się bezobjawowo, dlatego ważna jest jak najszybsza i najdokładniejsza diagnostyka, aby wdrożyć leczenie w stadium najmniej zaawansowanym
  • W ramach diagnostyki konieczne są pełne badanie okulistyczne (pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, ocena tarczy nerwu II, gonioskopia, pole widzenia) oraz badania obrazowe, których wybór zależy od lekarza
  • Badania dodatkowe powinny być wiarygodne i analizowane w powiązaniu ze stanem klinicznym pacjenta, a ostateczne rozpoznanie ustala okulista po zapoznaniu się ze wszystkimi wynikami

Jaskra, czyli jaskrowe uszkodzenie nerwu wzrokowego (neuropatia jaskrowa), jest wiodącą przyczyną znacznego obniżenia ostrości wzroku (aż do całkowitej ślepoty włącznie) w krajach wysoko rozwiniętych, co jest związane z wydłużeniem życia mieszkańców. Oprócz wieku czynnikiem ryzyka są też między innymi: podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe, uwarunkowania genetyczne (rodzinne) i rasa (większa częstość występowania u osób rasy czarnej niż kaukaskiej)1-3. Na podstawie światowych badań populacyjnych obliczono, że częstość jaskry u osób w wieku 40-80 lat wynosi 3,54%. Największą zapadalność na jaskrę otwartego kąta stwierdzono w Afryce (4,20%), a jaskry zamkniętego kąta – w Azji (1,09%). W 2013 r. liczbę osób z jaskrą (w wieku 40-80 lat) na całym świecie oszacowano na 64,3 mln, a prognozuje się, że ich liczba zwiększy się w 2020 r. do 76,0 mln, aż do 111,8 mln w 2040 r.4

W Polsce w 2012 r. przeprowadzono badania ankietowe PolSenior, w których wzięło udział 5695 osób. Wykazano na ich podstawie, że jaskra występuje u 6,9% osób po 65 roku życia, przy czym odsetek ten wzrasta z wiekiem: dotyczy 4,5% ludzi w przedziale wiekowym 65-69 lat oraz 9% >90 roku życia. Stwierdzono, że częściej chorują kobiety, mieszkańcy dużych miast (głównie >500 000 mieszkańców), co może się wiązać z większą dostępnością do okulisty i większymi możliwościami diagnostycznymi5.

Jaskra otwartego kąta, w której ciśnienie wewnątrzgałkowe jest nieznacznie podwyższone lub mieści się w statystycznej normie (jaskra normalnego ciśnienia), przez wiele lat przebiega bezboleśnie i bezobjawowo. Jak wcześniej wspomniano, zasadniczym czynnikiem ryzyka jest wiek, ale choroba może także ujawnić się w młodszym wieku jako jaskra młodzieńcza otwartego kąta. Występuje ona rzadko (ok. 0,7% wszystkich przypadków jaskry), ale być może rzeczywista liczba chorych jest większa. Umownie przyjmuje się, że pierwotna jaskra młodzieńcza dotyczy osób w wieku 10-35 lat1-3,6.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Diagnostyka

Początkowym etapem każdej konsultacji okulistycznej powinien być wywiad dotyczący wady refrakcji (wysoka krótkowzroczność jest zaliczana do czynników ryzyka jaskry otwartego kąta, [...]

Podsumowanie

Diagnozowanie jaskry jest złożonym procesem i nierzadko potrzebnych jest kilka wizyt, aby potwierdzić lub wykluczyć rozpoznanie. Częstość konsultacji zależy od stanu klinicznego. [...]

Do góry