Czy zaburzenia wzroku sprzyjają rozwojowi otępienia i pogorszeniu funkcji poznawczych?

dr n. med. Witold Jan Palasik

Klinika Neurologii, Centralny Szpital Kliniczny MSWiA w Warszawie

Adres do korespondencji:

dr n. med. Witold Jan Palasik

Klinika Neurologii, Centralny Szpital Kliniczny MSWiA w Warszawie

ul. Wołoska 137, 02-507 Warszawa

e-mail: witpal3@wp.pl

  • Celem artykułu jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat wpływu zaburzeń wzroku na rozwój otępienia i pogorszenie funkcji poznawczych
  • Wnioskiem płynącym z przeglądu piśmiennictwa jest potrzeba dalszych badań służących lepszemu zrozumieniu choroby, co z kolei może pozwolić na odnalezienie skuteczniejszych metod leczenia

Upośledzenie wzroku jest powszechne u osób z otępieniem, a regularne badania okulistyczne mogą pomóc w wykryciu problemów okulistycznych, przyspieszyć leczenie, a przez to poprawić jakość ich życia. Wzrok to podstawowe źródło zdobywania informacji o otaczającym świecie. Zaburzenia otępienne związane są najczęściej z zaawansowanym wiekiem, co powoduje, że w tej grupie chorych zaburzenia percepcji wzrokowej są często spotykane i może to w istotny sposób obniżać jakość ich funkcjonowania oraz powodować znaczne utrudnienie w prawidłowej ocenie stopnia nasilenia deficytów poznawczych. Zaburzenia widzenia są jednocześnie poważnym ograniczeniem w komunikowaniu się z otoczeniem, pogłębiają izolację chorych, utrudniają działania rehabilitacyjne i przyśpieszają narastanie deficytów poznawczych.

Proces otępienny to ogólne określenie obejmujące wiele schorzeń. Może być wynikiem pierwotnego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, a także procesem wtórnym do zaburzeń toczących się w obrębie innych układów naszego organizmu, np. układu endokrynologicznego, zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej, procesów zapalnych, działań toksycznych, urazów i innych. Cechą wspólną jest uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego objawiające się zaburzeniami funkcji poznawczych. Zazwyczaj jest to schorzenie ludzi starszych, choć obecnie, w erze ogromnych możliwości badawczych, diagnozujemy je coraz częściej u młodych osób.

Proces chorobowy ma charakter zwyrodnieniowy i dotyczy nie tylko struktur korowo-podkorowych, ale wszystkich elementów układu nerwowego, a także narządu wzroku. Poznanie tych procesów może w przyszłości umożliwić wcześniejsze diagnozowanie procesu chorobowego, co ma ogromne znaczenie w szybkim włączaniu coraz doskonalszych metod terapeutycznych, które choć jak dotąd nie dają możliwości wyleczenia, mogą pozwolić na bardzo efektywne klinicznie spowolnienie lub nawet zatrzymanie procesu chorobowego. Dlatego tak ważne staje się współdziałanie specjalistów z różnych dziedzin medycyny w diagnozowaniu chorych z zespołem otępiennym i postępowaniu z nimi. Aby mogło stać się to rutyną, ważne jest szerokie rozpowszechnianie wiedzy na temat mechanizmów chorobowych zachodzących u osób dotkniętych tym problemem.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Dane demograficzne

Otępienie dotyka w znacznym stopniu osób starszych i w związku ze starzeniem się społeczeństw powoduje na całym świecie ogromne obciążenie związane ze specjalistyczną opieką [...]

Otępienie – proces niejednorodny

Ponad 60% przypadków otępienia można przypisać chorobie Alzheimera, znaczące odsetki pozostałej części to otępienie naczyniowe lub otępienie z ciałami Lewy’ego (DLB – [...]

Elementy istotne w analizie okulistycznej w otępieniu

Potencjalne zmiany w widzeniu mogące stanowić przedmiot analizy okulistycznej wymieniono w tabeli 27. Problemy ze wzrokiem w otępieniu obejmują wiele zaburzeń funkcji narządu wzroku, [...]

Zaburzenia widzenia a stopień zaawansowania procesu otępiennego

W kolejnym ciekawym doniesieniu przedstawiono wyniki badania oceniającego funkcje wzroku w kohorcie osób starszych i jej związek ze stopniem upośledzenia funkcji poznawczych9. Badanie obejmowało [...]

Zaburzenia widzenia jako marker otępienia

Upośledzenie słuchu i wzroku, będące powszechne wśród starszych osób, może według Maharani i wsp.10 przyczyniać się do ryzyka pogorszenia funkcji poznawczych i powstawania zaburzeń [...]

Wzrokowy nietypowy wariant choroby Alzheimera

Innym bardzo ważnym zaburzeniem wstępującym w AD jest zespół oryginalnie opisany w 1988 r. (PCA – posteriori cortical atrophy)15. Autorzy przedstawili pięciu chorych [...]

Podsumowanie

Obecne leczenie utraty funkcji poznawczych i objawów behawioralnych jest mało skuteczne, przyszłe terapie będą koncentrować się zarówno na opóźnieniu początku, jak i spowolnieniu [...]

Do góry