Czy zaburzenia wzroku sprzyjają rozwojowi otępienia i pogorszeniu funkcji poznawczych?
dr n. med. Witold Jan Palasik
- Celem artykułu jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat wpływu zaburzeń wzroku na rozwój otępienia i pogorszenie funkcji poznawczych
- Wnioskiem płynącym z przeglądu piśmiennictwa jest potrzeba dalszych badań służących lepszemu zrozumieniu choroby, co z kolei może pozwolić na odnalezienie skuteczniejszych metod leczenia
Upośledzenie wzroku jest powszechne u osób z otępieniem, a regularne badania okulistyczne mogą pomóc w wykryciu problemów okulistycznych, przyspieszyć leczenie, a przez to poprawić jakość ich życia. Wzrok to podstawowe źródło zdobywania informacji o otaczającym świecie. Zaburzenia otępienne związane są najczęściej z zaawansowanym wiekiem, co powoduje, że w tej grupie chorych zaburzenia percepcji wzrokowej są często spotykane i może to w istotny sposób obniżać jakość ich funkcjonowania oraz powodować znaczne utrudnienie w prawidłowej ocenie stopnia nasilenia deficytów poznawczych. Zaburzenia widzenia są jednocześnie poważnym ograniczeniem w komunikowaniu się z otoczeniem, pogłębiają izolację chorych, utrudniają działania rehabilitacyjne i przyśpieszają narastanie deficytów poznawczych.
Proces otępienny to ogólne określenie obejmujące wiele schorzeń. Może być wynikiem pierwotnego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, a także procesem wtórnym do zaburzeń toczących się w obrębie innych układów naszego organizmu, np. układu endokrynologicznego, zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej, procesów zapalnych, działań toksycznych, urazów i innych. Cechą wspólną jest uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego objawiające się zaburzeniami funkcji poznawczych. Zazwyczaj jest to schorzenie ludzi starszych, choć obecnie, w erze ogromnych możliwości badawczych, diagnozujemy je coraz częściej u młodych osób.
Proces chorobowy ma charakter zwyrodnieniowy i dotyczy nie tylko struktur korowo-podkorowych, ale wszystkich elementów układu nerwowego, a także narządu wzroku. Poznanie tych procesów może w przyszłości umożliwić wcześniejsze diagnozowanie procesu chorobowego, co ma ogromne znaczenie w szybkim włączaniu coraz doskonalszych metod terapeutycznych, które choć jak dotąd nie dają możliwości wyleczenia, mogą pozwolić na bardzo efektywne klinicznie spowolnienie lub nawet zatrzymanie procesu chorobowego. Dlatego tak ważne staje się współdziałanie specjalistów z różnych dziedzin medycyny w diagnozowaniu chorych z zespołem otępiennym i postępowaniu z nimi. Aby mogło stać się to rutyną, ważne jest szerokie rozpowszechnianie wiedzy na temat mechanizmów chorobowych zachodzących u osób dotkniętych tym problemem.