Infekcyjne choroby rogówki
Część 1. Zróżnicowanie obrazu klinicznego i metod diagnostycznych
lek. Magda Skalska
lek. Diana Wyroślak-Bednarek
prof. dr hab. n. med. Piotr Jurowski
- Zapalenie rogówki jako jedna z najpoważniejszych przyczyn obniżenia jakości widzenia, do jego utraty włącznie, o zróżnicowanych etiologii i symptomatologii
- Identyfikacja czynnika infekcyjnego i odpowiednia terapia jako poważne wyzwania kluczowe w podjęciu celowanego leczenia
- W artykule omówiono obraz kliniczny i diagnostykę najczęstszych form infekcyjnego zapalenia rogówki
Zapalenie rogówki (keratitis) jest jedną z głównych przyczyn znacznego pogorszenia lub utraty widzenia na świecie1,2. Jego etiologia jest zróżnicowana, a wśród najczęstszych przyczyn obserwuje się schorzenia infekcyjne, w tym wywołane zakażeniami bakteryjnymi, wirusowymi, grzybiczymi i pierwotniakowatymi. Zakres czynników ryzyka zapalenia rogówki jest szeroki i obejmuje przyczyny zewnętrzne, w tym głównie stosowanie soczewek kontaktowych lub ortokorekcyjnych, ale także rodzaj wykonywanej pracy (w rolnictwie), czynniki klimatyczne i narażenie na czynniki środowiskowe, takie jak wysoka temperatura, duża wilgotność i wiatr. Istotne znaczenie mają tu również endemicznie występujące schorzenia oczu w różnych regionach świata. Wśród innych czynników podnoszone są: stan powierzchni oka, przebyte operacje okulistyczne, urazy oka, uszkodzenia powierzchni oka ciałami obcymi, obecność szwów chirurgicznych, niedomykalność powiek, nadmiernie długotrwałe stosowanie miejscowych kortykosteroidów lub antybiotyków, zanieczyszczenie kropli do oczu. Wskazuje się także na zależność między występowaniem infekcyjnych zapaleń rogówki i chorób ogólnoustrojowych: reumatologicznych, neurologicznych lub metabolicznych3,4. Infekcyjne zapalenia rogówki mają przebieg przewlekły lub piorunujący, z martwicą i perforacją rogówki pojawiającymi się w czasie kilkudziesięciu godzin5.
Bakteryjne zapalenie rogówki
Etiologia
Bakteryjne zapalenia rogówki w >80% wywołane są przez szczepy Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae i Pseudomonas spp. oraz gatunki z rodzaju Serratia5,6.
Ryzyko zakażenia czynnikiem bakteryjnym jest większe u osób z osłabieniem odporności miejscowej i ogólnoustrojowej oraz po urazach rogówki3. Dowiedziono, że zdolność adhezji S. aureus, S. pneumoniae i P. aeruginosa do ubytku nabłonka rogówki umożliwia ich dalsze wniknięcie w głębsze warstwy rogówki mimo prawidłowo funkcjonujących mechanizmów odpowiedzi immunologicznej6.
Obraz kliniczny i powikłania
Bakteryjne zapalenie rogówki występuje w postaci ostrej, obejmując zazwyczaj centralną część rogówki (ryc. 1). Z kolei postacie przewlekłe częściej dotyczą obwodowej części rogówki.
