Ortoptyka

Zaburzenia widzenia a mózgowe porażenie dziecięce

dr hab. n. społ. Małgorzata Walkiewicz-Krutak1 tyflopedagog, rehabilitant wzroku osób słabowidzących

dr n. med. Agnieszka Rosa2,3 ortoptysta, pedagog, terapeuta zajęciowy Redaktor merytoryczna działu Ortoptyka

1Zakład Tyflopedagogiki, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Warszawa

2Centrum Orticus, Grodzisk Mazowiecki

3Centrum Mikrochirurgii Oka Laser, Warszawa

Adres do korespondencji:

dr n. med. Agnieszka Rosa

Centrum Orticus

ul. Kościuszki 10, 05-825 Grodzisk Mazowiecki

e-mail: agarosa@vp.pl

  • W artykule omówiono rodzaje i specyfikę dysfunkcji wzroku współwystępującej z mózgowym porażeniem dziecięcym
  • Wszystkie dzieci z grupy ryzyka, zważywszy na specyfikę nieprawidłowości wzrokowych, powinny być poddane badaniom wzroku zarówno przez okulistę, ortoptystę, jak i rehabilitanta wzroku, uwzględniając ocenę funkcjonalną widzenia


Mózgowe porażenie dziecięce (MPD; cerebral palsy) jest częstym następstwem wczesnego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Definiowane jest jako zaburzenie ruchu i postawy ze wszystkimi współistniejącymi objawami w sferze poznawczej i neurologicznej. Zaburzenia widzenia dotyczą znacznej części dzieci z MPD i wpływają bezpośrednio na sposób i poziom ich funkcjonowania. W niniejszym artykule podjęto próbę określenia rodzajów i specyfiki dysfunkcji wzroku współwystępującej z mózgowym porażeniem dziecięcym.

Mózgowe porażenie dziecięce a zaburzenia widzenia u dzieci – przegląd piśmiennictwa

Mózgowe porażenie dziecięce jest terminem medycznym oznaczającym występowanie u dziecka zaburzeń neuromotorycznych spowodowanych nieprawidłowym rozwojem mózgu, uszkodzeniem mózgu lub zaburzeniem jego funkcji1. Etiologia MPD związana jest z okresem okołoporodowym lub prenatalnym. Podkreśla się, że pojęcie mózgowego porażenia dziecięcego obejmuje różnorodne, zmieniające się wraz z wiekiem zaburzenia ruchu i postawy, współistniejące z innymi objawami trwałego uszkodzenia mózgu, takimi jak padaczka, niepełnosprawność intelektualna, zaburzenia mowy, wzroku, słuchu, zachowania i emocjonalne2. Ponadto obserwuje się w tej grupie pacjentów zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej, lateralizacji, schematu ciała i orientacji w przestrzeni, obniżony poziom myślenia abstrakcyjnego, zaburzenia koncentracji uwagi, analizy oraz syntezy wzrokowej i słuchowej3,4.

Mózgowe porażenie dziecięce jest najczęściej uwarunkowane wieloma czynnikami, a prawdopodobieństwo jego wystąpienia wzrasta w przypadku istnienia takich czynników ryzyka, jak: wcześniactwo (szczególnie gdy dziecko rodzi się z masą ciała <1500 g), stan zamartwicy, okołoporodowa encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna, encefalopatia noworodkowa, zły stan zdrowia noworodka (≤3 pkt w skali Apgar) oraz MPD w wywiadzie rodzinnym, co wskazuje na genetycznie uwarunkowaną wrażliwość na czynniki uszkadzające mózg. Do czynników ryzyka zalicza się także nieprawidłowe ułożenie płodu (zwłaszcza w ciąży wielopłodowej) i wystąpienie pozamózgowych wad wrodzonych2. Częstość występowania MPD szacowana jest na 1-3 na 1000 żywo urodzonych dzieci5.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Charakterystyczne dysfunkcje wzroku u dzieci z diplegią

U dzieci z diplegią mogą wystąpić zaburzenia dotyczące większości elementów i funkcji układu wzrokowego (oczu, nerwu wzrokowego, funkcji okoruchowych, drogi wzrokowej i ośrodków korowych), które [...]

Charakterystyczne dysfunkcje wzroku u dzieci z hemiplegią

Problemy w zakresie funkcjonowania wzrokowego dzieci z hemiplegią mogą być mniej nasilone niż w innych postaciach mózgowego porażenia dziecięcego, rzadko objawiają się zaawansowaną niepełnosprawnością [...]

Charakterystyczne dysfunkcje wzroku u dzieci z tetraplegią

Zaburzenia widzenia współwystępujące z tetraplegią zwykle są zaawansowane i dają najbardziej nasilone konsekwencje funkcjonalne. Dzieci z tetraplegią mogą doświadczać nieprawidłowości w zakresie wielu części i struktur [...]

Podsumowanie

Mózgowe porażenie dziecięce wiąże się z wieloma różnymi schorzeniami, w tym z problemami wzrokowymi. Nie wszystkie dzieci z MPD będą miały w takim samym stopniu zarysowane [...]

Do góry