Aspekty prawne w teleokulistyce

adwokat Anna Popławska

Kancelaria adwokacka w Łodzi

filia w Poddębicach

Adres do korespondencji:

Anna Popławska

Kancelaria adwokacka w Łodzi

filia w Poddębicach

e-mail: anna@poplawska.pl

  • Terminologia związana z telemedycyną jako najnowocześniejszą formą świadczeń medycznych stosowanych także w okulistyce
  • Podstawy prawne świadczeń telemedycznych
  • Zakres, podstawowe obowiązki oraz odpowiedzialność lekarza udzielającego porady telemedycznej

Telemedycyna jest najnowocześniejszą z form udzielania świadczeń medycznych, wykorzystującą informatykę (w tym sztuczną inteligencję) oraz telekomunikację do zdalnego monitorowania pacjenta. Stosowana jest w różnych dziedzinach medycyny, również w okulistyce – zwana jest wówczas teleokulistyką. Ma na celu uzupełnienie, a w konsekwencji wzmocnienie tradycyjnych rozwiązań. Porada telemedyczna stanowi równoprawne świadczenie zdrowotne, które powinno być udzielane na analogicznych zasadach obowiązujących w odniesieniu do wizyt realizowanych przy jednoczesnej obecności pacjenta. Podstawowe zasady udzielania świadczeń pozostają takie same – zasadniczą różnicę stanowi pośrednictwo sprzętu elektronicznego.

Udzielanie świadczeń okulistycznych na odległość jest dopuszczalne np. w przypadkach obserwacji po początkowym leczeniu czy przy leczeniu stanów przewlekłych. Teleporada nie może jednak zostać zastosowana, gdy nie pozwoli na rzetelną ocenę stanu zdrowia chorego ani na zdalne rozwiązanie jego problemów zdrowotnych. W okresie epidemii COVID-19 stosowanie rozwiązań telemedycznych zostało szczególnie zalecone przez Ministerstwo Zdrowia w opiece medycznej sprawowanej nad pacjentem.

Podstawy prawne

Przy próbie zdefiniowania pojęcia telemedycyny najczęściej można trafić na termin zaproponowany przez WHO, mówiący o świadczeniu opieki zdrowotnej, w którym istotnym czynnikiem jest dystans. Usługi te udzielane są przez osoby wykonujące zawód medyczny przy zastosowaniu technologii informacyjno-komunikacyjnych. Jako cel wskazane zostało umożliwienie przekazu informacji służących diagnostyce, leczeniu, zapobieganiu schorzeń, a także wykonywaniu badań i ocenianiu ich wyników, wymianie wiedzy medycznej w celu poprawy zdrowia1.

Mimo popularyzacji w ostatnim czasie usług medycznych świadczonych za pomocą najnowszych technologii, w Polsce pojęcie telemedycyny w dalszym ciągu pozostaje bez ustawowo określonej definicji. Punktem wyjściowym do analizy krajowych regulacji jest...

Podsumowując: polskie prawo oraz zasady etyki dopuszczają udzielanie świadczeń telemedycznych, nazywając je świadczeniami zdrowotnymi udzielanymi za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności. W ramach nich lekarz może zebra...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Teleporada a wizyta online

Różnica między teleporadą a wizytą online jest taka, że pierwsze wyodrębnione zostały przez ustawodawcę spośród wszystkich rodzajów wizyt za pośrednictwem internetu. Jako [...]

Zakres teleporady

Teleporada rozliczana jest w ramach umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia (dotyczy lekarzy POZ objętych taką umową; NFZ dopuszcza również rozliczenie teleporad w ambulatoryjnej opiece [...]

Zasady udzielania teleporad

Bez zmian pozostają zasady udzielania świadczeń w postaci teleporad oraz wynikający z nich zakres obowiązków lekarza – jest on tożsamy niezależnie od formy udzielenia [...]

Podstawowe obowiązki lekarza udzielającego porady telemedycznej6

Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, że porada telemedyczna powinna być udzielana tak samo jak świadczenie wykonywane w obecności pacjenta. Niezależnie od formy wizyty [...]

Sprawdzenie tożsamości pacjenta

Przysparzającą trudności może wydawać się kwestia zdalnego sprawdzenia, czy pacjent faktycznie jest tą osobą, za którą się podaje. Również i tutaj z odpowiedzią [...]

Warunek poufności

W sytuacji gdy lekarz do nawiązania połączenia używa urządzenia, do którego dostęp ma wiele osób, najpierw powinien upewnić się, czy jest zalogowany [...]

Prawo do osobistego kontaktu

Jeśli z uwagi na stan zdrowia pacjenta zaistnieje taka konieczność, należy poinformować go o prawie do skorzystania z porady osobistej i zalecić w takim przypadku bezpośredni [...]

Niestandardowe sytuacje

Przy udzielaniu teleporady należy się przygotować na możliwość wystąpienia niestandardowych sytuacji, takich jak rozmowa z agresywnym czy wymagającym natychmiastowej pomocy pacjentem. Z tego [...]

Zrozumienie informacji

Lekarz nie tylko powinien udzielić teleporady, lecz także się upewnić pod koniec, czy pacjent zrozumiał postawione rozpoznanie oraz wydane zalecenia. Warto [...]

Problemy techniczne

Przy udzielaniu teleporad nie należy ignorować zaistniałych problemów technicznych. Pozyskane informacje, przetwarzane później w systemie, stanowią dane wrażliwe o stanie zdrowia pacjenta. Gdy [...]

Zgoda pacjenta

Generalnie teleporada, jak każde świadczenie zdrowotne, może być udzielona jedynie za uprzednią zgodą wyrażoną przez pacjenta – w sposób świadomy. Przepisy nie [...]

Ochrona danych osobowych

W czasie udzielania teleporad dochodzi do procesu przetwarzania danych osobowych, w tym wrażliwych o stanie zdrowia. Z tego powodu nie można pominąć obowiązku przestrzegania przepisów [...]

Odpowiedzialność prawna

Zasady odpowiedzialności przy udzielaniu teleporad nie różnią się od tych, które dotyczą udzielania innych świadczeń zdrowotnych. Sankcje przewidziane prawem względem zarówno [...]

Minimalizowanie ryzyka9

W celu maksymalnego ograniczenia ryzyka związanego z udzielaniem teleporady lekarz powinien zachować m.in. następujące wymogi:

Pacjent poza granicami kraju

Świadczenia telemedyczne mogą być udzielane na rzecz pacjentów przebywających nie tylko w kraju, lecz także poza jego granicami. Zgodnie z art. 3 lit. [...]

Konsultacja z innym lekarzem i telekonsylium

Przepisy nie ograniczają teleporad do konsultacji wyłącznie z jednym lekarzem. Co więcej, dopuszczalna jest nawet możliwość udzielenia teleporady w formie telekonsylium.

Tajemnica lekarska

Teleporady jako rozwiązanie dopuszczone przepisami ustaw, a w niektórych sytuacjach wręcz zalecane przez Rzecznika Praw Pacjenta, podlegają również obowiązkowi przestrzegania przez [...]

Podsumowanie

Orzekanie o stanie zdrowia pacjenta na podstawie osobistego i bezpośredniego kontaktu z nim zasadniczo jest najbezpieczniejszą formą udzielania świadczeń. Umożliwia najdokładniejsze zbadanie chorego i rzetelne [...]
Do góry