Temat numeru
Zapalenie błony naczyniowej oka u dzieci – jak nie opóźniać rozpoznania
prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło1
lek. Kaja Bator2
- Zapalenie błony naczyniowej (ZBN) w populacji pediatrycznej to ogromne wyzwanie zarówno diagnostyczne, jak i terapeutyczne. W artykule zwrócono szczególną uwagę, że wśród dzieci obraz kliniczny ZBN znacząco różni się od tego obserwowanego wśród osób dorosłych, co więcej – miewa początkowo przebieg zupełnie bezobjawowy, czego skutkiem są późne postawienie diagnozy i rozwój poważnych powikłań, w tym utraty wzroku
Błona naczyniowa jest jedną z trzech warstw budujących gałkę oczną. Zarówno anatomicznie, jak i funkcjonalnie dzieli się na trzy odcinki: przedni, pośredni i tylny. Podział ten ma również zastosowanie kliniczne, ponieważ zależnie od odcinka, który objęty jest stanem zapalnym, obserwuje się inną symptomatologię, a także ordynuje różną drogę podania leków. Zapalenia błony naczyniowej ze względu na czynniki etiologiczne można podzielić na nieinfekcyjne, które w grupie pacjentów pediatrycznych stanowią znaczącą większość, oraz infekcyjne.
Epidemiologia
Na podstawie danych przedstawionych w literaturze zapalenie błony naczyniowej wśród dzieci stanowi od 2% do 20% wszystkich zgłaszanych zapaleń naczyniówki1,2. W retrospektywnym badaniu kohortowym Siiskonen i wsp. zaobserwowali w ostatniej dekadzie tendencję wzrostową występowania zapaleń błony naczyniowej, co częściowo wynika z rosnącej liczby osób cierpiących na choroby autoimmunologiczne w obecnych czasach2. Ryzyko zachorowania jest nieznacznie podwyższone wśród dziewczynek w porównaniu z chłopcami, a diagnoza stawiana jest u nich w młodszym wieku1,2. Średni wiek dziecka w momencie zachorowania to mniej więcej 8-10 r.ż., chociaż na podstawie przeglądu literatury można stwierdzić, że jest on też zależny od etiologii zapalenia1-3.
Podział
Z uwagi na dużą różnorodność zapaleń błony naczyniowej wśród dzieci i młodzieży środowiska okulistyczne dokonały ich podziału ze względu na:
- lokalizację
- obraz histopatologiczny
- przebieg kliniczny (od zapalenia ostrego przez przewlekłe i nawracające)
- czynnik etiologiczny1.
W codziennej praktyce klasyfikacja oparta na lokalizacji stanowi znaczące ułatwienie w procesie diagnostycznym, ponieważ na podstawie dostępnej literatury wiadome jest, że pewne czynniki etiologiczne wykazują powinowactwo do konkretnych odcinków błony naczyniowej bądź też jej wszystkich struktur (panuveitis).
Histopatologicznie zapalenia można podzielić na ziarninujące, np. w przebiegu boreliozy czy sarkoidozy, oraz nieziarninujące – głównie o podłożu idiopatycznym.
Różny przebieg kliniczny pozwala na podstawie kryterium czasowego wyodrębnić zapalenia ostre, trwające do 6 tygodni i przewlekłe, obecne >6 tygodni, które mogą się tlić miesiącami. Charakteryzują się one często bardziej podstępnym początkiem i mni...
