Zakrzep żyły siatkówki – patogeneza, diagnostyka i leczenie w podejściu interdyscyplinarnym
lek. Milena Pawłowska-Kamińska
- Zakrzep żyły siatkówki (RVO – retinal vein occlusion) jest ostrym stanem okulistycznym i coraz częściej diagnozowaną chorobą naczyniową siatkówki zaraz po retinopatii cukrzycowej. Autorka przedstawia współczesne spojrzenie na patogenezę i możliwości diagnostyczno-terapeutyczne związane z tą chorobą, kładąc nacisk na znaczenie współpracy wielospecjalistycznej w procesie terapeutycznym
Zakrzep żyły siatkówki jest drugą po retinopatii cukrzycowej najczęściej występującą chorobą naczyniową siatkówki na świecie. Zwykle jest związany z zaawansowanym wiekiem i powszechnie występującymi u starszych osób czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takimi jak nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, miażdżyca naczyń, cukrzyca czy otyłość1-3. Odpowiednie leczenie i profilaktyka mają znaczący wpływ na obniżenie częstości występowania tej choroby i poprawę wyników leczenia.
Niemniej RVO jest przede wszystkim ostrym stanem okulistycznym wymagającym niezwłocznej pomocy lekarskiej – nie tylko okulisty. Sam zakrzep bowiem może być jedynie objawem ukrytego poważniejszego stanu ostrego, np. udaru mózgu, przemijającego ataku niedokrwiennego mózgu, zakrzepu czy przetoki tętniczo-żylnej zatoki jamistej lub istotnego zwężenia tętnicy szyjnej. Udowodniono związek niedokrwienia siatkówki występujący m.in. w zakrzepie z obecnością w mózgu rozsianych ostrych ognisk niedokrwienia, które mogą pozostać bezobjawowe4-6. Po wykluczeniu wymienionych stanów nagłych należy dalej – w trybie ambulatoryjnym, poszukiwać ogólnoustrojowych przyczyn wystąpienia RVO (o czym w dalszej części artykułu). Zakrzep żyły siatkówki jest bowiem okulistycznym objawem patologii ogólnoustrojowej.
Szacuje się, że w 2015 r. RVO dotyczył ok. 28 mln osób, osiągając wskaźnik chorobowości na poziomie 0,77%. W porównaniu z badaniami z 2010 r. wzrósł on z 0,52%7. Powyższa tendencja wzrostowa jest niepokojąca ze względu na okulistyczne powikłania zakrzepu, takie jak obrzęk plamki czy patologiczna neowaskularyzacja z progresją w kierunku jaskry, które mogą trwale znacznie obniżyć ostrość wzroku i jakość życia pacjenta, obciążając dodatkowo koniecznością częstych kontroli i długotrwałego leczenia nie tylko samego chorego, lecz także jego rodzinę. Za przyczyny wzrostu badacze uznają starzenie się społeczeństwa w skali globalnej oraz coraz częściej występujące w populacji nadciśnienie tętnicze i miażdżycę naczyń związaną z dyslipidemią. Są to najsilniej związane z wystąpieniem zakrzepu czynniki ryzyka, które mogą zostać wykryte dopiero, kiedy pacjent zgłosi się do okulisty z zakrzepem4,7.