Cukrzycowy obrzęk plamki – od algorytmów do prawidłowego postępowania
lek. Bartosz Domżalski
dr n. med. Paulina Glasner
- Badania wskazują, że cukrzyca (DM – diabetes mellitus) i jej powikłania, w tym cukrzycowy obrzęk plamki (DME – diabetic macular edema), w przyszłości będą dotykać coraz większą liczbę osób. W niniejszym artykule skupiono się na obecnie stosowanych metodach leczenia DME
Chorzy z cukrzycą i jej powikłaniami stanowią znaczącą grupę podopiecznych w codziennej praktyce klinicznej lekarzy. Program lekowy leczenia DME daje polskim pacjentom szansę na dostęp do terapii najnowocześniejszymi preparatami, takimi jak inhibitory naczyniowo-śródnabłonkowego czynnika wzrostu (anty-VEGF – anti-vascular endothelial growth factor) czy glikokortykosteroidowe implanty doszklistkowe. Aby uzyskać najlepszy możliwy efekt terapii, należy włączyć ją przed wystąpieniem znaczącej utraty ostrości wzroku. Kluczowe są regularne kontrole okulistyczne chorych na cukrzycę.
Epidemiologia
W 2021 r. na całym świecie blisko 537 mln dorosłych chorowało na cukrzycę różnego typu. Przewiduje się, że do 2030 r. liczba ta wzrośnie do 643 mln, spośród których mniej więcej 1/3 nie będzie zdiagnozowana. Wraz z narastającym problemem cukrzycy rośnie także liczba powikłań okulistycznych spowodowanych zwiększonym stężeniem glukozy we krwi.
Cukrzycowy obrzęk plamki to choroba spowodowana indukowaną hiperglikemią, uszkodzeniem bariery krew–siatkówka (BRB – blood–retina barrier), co w konsekwencji prowadzi do obrzęku siatkówki neurosensorycznej przez akumulację płynu w obszarze plamkowym. Choroba ta jest główną przyczyną upośledzenia widzenia u pacjentów z DM. Statystycznie 20% chorujących na cukrzycę typu 1 i 25% na typu 2 rozwinie to powikłanie w ciągu 10 lat od rozpoznania1,2.
Diagnostyka
Cukrzycowy obrzęk plamki jest powikłaniem utrzymującej się hiperglikemii, a więc w pierwszej kolejności podejrzewanym u pacjentów z wieloletnią, słabo kontrolowaną cukrzycą. Czasami jest jedynym okulistycznym powikłaniem DM, bez występowania mikroangiopatii w badaniu dna oka, dlatego może być traktowany nie tylko jako składowa retinopatii cukrzycowej (DR – diabetic retinopathy), lecz także jako odrębna jednostka chorobowa.
Wyróżniamy dwa typy obrzęku:
- rozlany – spowodowany znacznym przeciekiem z naczyń włosowatych
- ogniskowy – spowodowany przeciekiem ze zgrupowanych mikroaneuryzmatów (MA – microaneurysm).
Lekarz okulista może podejrzewać DME już na podstawie badania dna oka w lampie szczelinowej, gdy widoczne są cechy obrzęku siatkówki w obszarze plamkowym czy wysięki twarde. By potwierdzić taką diagnozę, należy jednak wykonać jedno z dostępnych ba...
